Diversiteit, tolerantie en openheid zijn voor grote Europese steden nauwelijks van belang bij het aantrekken van creatief talent. Dat blijkt uit onderzoek door onderzoekers van het EU-project ACRE (Accommodating Creative Knowledge), dat gecoördineerd wordt door de Universiteit van Amsterdam (UvA). De resultaten werden op 27 mei in Barcelona gepresenteerd.

Het uit de VS overgewaaide ‘recept' voor stedelijke economische groei - het uitbouwen van een stedelijk klimaat van diversiteit, tolerantie en openheid en daardoor aantrekkelijk worden voor creatief talent - wordt wereldwijd vaak gezien als een strategie die bijna iedere stad succesvol kan maken. De ACRE-onderzoekers tonen echter aan dat deze strategie in Europa, een continent met veel culturele diversiteit en een lange stedelijke traditie, nauwelijks effectief is.

De wetenschappers, afkomstig uit dertien Europese steden (waaronder Amsterdam, Barcelona, Dublin, Milaan en Boedapest), onderzochten of diversiteit en tolerante stedelijke milieus bijdragen aan stedelijke en regionale concurrentiekracht. Ze stelden vast dat dergelijke milieus nauwelijks helpen bij het aantrekken van creatief talent. Voor alle onderzochte steden geldt dat bestaande persoonlijke netwerken het belangrijkste motief vormen om zich als werknemer of werkgever ergens te vestigen.

Persoonlijk netwerk belangrijk bij keuze woonplek

Verder achterhaalden de onderzoekers dat Europees talent minder vaak en ver verhuist dan hun Amerikaanse collega's. Van een ‘mobiele klasse' kan dan ook niet worden gesproken. Waar creatieve kenniswerkers wonen, wordt veel meer bepaald door de locaties van de geboorteplaats, familie, vrienden, studie, en door culturele en institutionele hindernissen dan door sociale en culturele voorzieningen. Zelfs de beschikbaarheid van banen, hoewel zeker van belang, blijkt minder zwaarwegend dan persoonlijke relaties. Ook voor ondernemers en internationale kennismigranten zijn deze persoonlijke netwerken van groot belang.

4P’s

De ACRE-onderzoekers hebben een alternatief beleidsperspectief ontwikkeld rond vier concepten die cruciaal voor Europese steden lijken te zijn: Pathways, Place, Personal Networks en Particularities - 4 P's als antwoord op de 3 T's van urban planner Richard Florida (Talent, Technology, Tolerance). De voorgestelde benadering legt de nadruk op verschillen tussen steden: hoofdstad of niet, groot of klein, West- of Oost-Europees, gespecialiseerd of veelzijdig, op het gevolgde gunstige of ongunstige ontwikkelingspad, op de aanwezigheid van universiteiten. Maatwerk draagt meer bij aan de haalbaarheid van stedelijk ontwikkelingsbeleid dan het overnemen van een universeel ‘recept'.

ACRE-conferentie in Barcelona

Van 27-29 mei 2010 vond een internationale conferentie ‘Framing a Competitive Future' plaats in Barcelona. Onderzoekers en beleidsmakers bespraken de belangrijkste resultaten van het ACRE-onderzoek. Deze zijn samengevat in het boek Making Competitive Cities (uitgegeven door Wiley-Blackwell) dat tijdens de conferentie werd gepresenteerd.