Dit roept de vraag op in hoeverre de overheid deze kennis kan en mag gebruiken om burgers te beïnvloeden, bijvoorbeeld op het gebied van gezondheid of verkeer. Vooral ‘nudging’, het duwen van burgers in de ‘goede’ richting door in te spelen op automatische en onbewuste denkprocessen, is omstreden. Critici vrezen paternalisme en manipulatie. De Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling (RMO) adviseert de overheid alleen nudges in te zetten wanneer dit het keuzevermogen van mensen versterkt. Dat betekent terughoudendheid bij omstreden beleidsthema’s, volledige transparantie over de ingezette instrumenten en voldoende tegenkrachten.

De verleiding weerstaan. Grenzen aan beïnvloeding van gedrag door de overheid

• I. van Staveren, B. Drenth, J. Zuure, I. Korthagen, L. van Poppel
• Den Haag: Raad voor Maatschappelijk Ontwikkeling, 2014
• 978 90 777 5846 5