Voor de beste ervaring schakelt u JavaScript in en gebruikt u een moderne browser!
Je gebruikt een niet-ondersteunde browser. Deze site kan er anders uitzien dan je verwacht.
Een techniek die werd ontwikkeld om chemische elementen te detecteren in schilderijen en andere kunstvoorwerpen blijkt ook van belang voor forensisch onderzoek. Een onderzoeksteam van de Universiteit van Amsterdam (UvA), het Nederlands Forensisch Instituut (NFI), de TU Delft en het Rijksmuseum laat zien hoe de techniek verborgen schotresten en biologische sporen aan het licht kan brengen.
Detail van de MA-XRF scanner, hier in gebruik voor de analyse van een schilderij. Beeld: Rijksmuseum.

De onderzoeksresultaten werden recent gepubliceerd in Nature's open access publicatie Scientific Reports. Eerste auteur van het artikel is Kirsten Langstraat, masterstudent Forensic Science aan de UvA. Zij voerde het onderzoek uit tijdens haar stage bij het NFI-team voor schotrestenonderzoek, in samenwerking met de teams voor biologisch sporenonderzoek en crime scene investigation. Ook NFI onderzoeker Arian van Asten, tevens hoogleraar Forensisch Analytische Chemie bij het Van 't Hoff Institute for Molecular Sciences van de UvA , was nauw bij het onderzoek betrokken.

Elementen opsporen

De nieuwe forensische innovatie is gebaseerd op MA-XRF, een Engelse afkorting voor scanning macro röntgen fluorescentie spectroscopie. Die techniek werd ontwikkeld voor onderzoek aan schilderijen en andere kunstobjecten. De röntgenstraling dringt door tot in onderliggende verflagen en kan zo verborgen schilderingen zichtbaar maken. Dat biedt fascinerende mogelijkheden voor kunsthistorische studies.

Analyseresultaat van een T-shirt met verschillende soorten bloedsporen, onder andere bebloede vingerafdrukken en bloedspetters. Beeld: NFI.

Bij het nu gepubliceerde onderzoek is de MA-XRF techniek met succes gebruikt om verborgen biologische sporen (bloed, sperma, urine en zweet) en schotresten aan te tonen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van het gegeven dat deze sporen vaak specifieke combinaties van chemische elementen bevatten, die de MA-XRF techniek kan aantonen. Dit biedt nieuwe opties bij sporenonderzoek op kledingstukken die vanwege een donkere kleur of sterke fluorescentie minder goed met traditionele methodes te onderzoeken zijn.

Verborgen sporen

De methode is daarbij goed te combineren met DNA onderzoek. Ook biedt de techniek interessante mogelijkheden in onderzoek van verouderde, kwalitatief matige of gecontamineerde forensische sporen, en van sporen die al dan niet opzettelijk zijn verborgen. Met MA-XRF is het bijvoorbeeld mogelijk om op via de detectie van lood een kogelinslag in een muur of wandpaneel waar te nemen, zelfs als deze inslag met meerdere verflagen werd bedekt.                           

Publicatie

Kirsten Langstraat, Alwin Knijnenberg, Gerda Edelman, Linda van de Merwe, Annelies van Loon, Joris Dik & Arian van Asten: Large area imaging of forensic evidence with MA-XRF Scientific Reports, published online 08 November 2017. DOI:10.1038/s41598-017-15468-5