Collegevoorzitter Geert ten Dam begint met de vraag: wat bezielt het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap? ‘Tegelijkertijd met onze opening protesteren collega’s en studenten – van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen tot de Landelijke Studentenvakbond – in Leiden. Ze staan op tegen het verschuiven van geld van de alfa-, gamma- en medische wetenschappen naar bèta- en techniekstudies. Namens de UvA zijn daar Agneta Fischer en Fred Weerman, decanen van de Faculteit der Maatschappij- en gedragswetenschappen en de Faculteit der Geesteswetenschappen’. Ten Dam schakelt live naar hen over voor een korte impressie.

Wat bezielt de academie?

Ten Dam gaat vervolgens terug naar de vraag die ze bedacht had om hier te beantwoorden: Wat bezielt de academie? We willen geïnspireerd ons werk doen, in een vrije academische setting die het debat viert. Wat kunnen we precies doen om onze ziel vitaal te houden? Ze beperkt zich tot drie zaken die we zelf moeten aanpakken om onze ziel vitaal te houden. Allereerst moet de werkdruk omlaag. De toenemende regeldruk van de overheid speelt ons parten, net als de verminderde bekostiging. We zullen ons daartegen publiekelijk blijven verzetten. Het tweede punt is de manier waarop we ons werk evalueren en waarderen. En het laatste punt dat we zelf moeten aanpakken om onze ziel te behouden is sociale veiligheid. Ten Dam: ‘Ik kan u verzekeren dat deze punten terug zullen komen in het nieuwe instellingsplan dat wij dit jaar opstellen.’

Publieke kennis

Daan Roovers, Denker des Vaderlands en docent Filosofie, richtte zich in haar voordracht op het komen tot publieke kennis. Kennis die ontstaat aan de universiteit, en die zijn weg vindt naar buiten en die betrokken is op de samenleving. Hoe werkt dat proces? En welke rol speelt de ontwikkeling van het internet en de digitale revolutie hierin? Om deze vragen te beantwoorden neemt ze een aanloop vanuit de geschiedenis. ‘Met enige overdrijving zou je kunnen zeggen: de 20^e eeuw is de eeuw van die tussenlaag. Er is een enorme hypertrofie van bemiddelende instanties die tussen expert en publiek zijn gaan staan’. Roovers: ‘Kenmerk van de digitale revolutie is het afschaffen van die tussenlaag, of het overslaan van stappen zo je wilt. Tussenliggende, publicerende instanties verliezen hun controlerende functie.’ De wetenschapper lijkt nog even buiten schot gebleven, stelt Roovers. Maar hoewel het vertrouwen in de wetenschap in Nederland nog altijd groot is, zit het publiek niet langer keurig te wachten op de publieke tribune tot de resultaten van het nieuwste onderzoek gedemonstreerd worden. ‘Wetenschappers zullen de publieke taak van het beschikbaar maken van hun kennis meer zelf ter hand gaan nemen en daartoe de ambachtelijke vaardigheden die daarbij behoren meer eigen moeten maken.’ Roovers sluit haar voordracht af met: ‘Data kunnen op zichzelf staan, maar kennis vereist samenhang, interpretatie, een betekenisvol verband. Laat de universiteiten zich daarom bekommeren, zodat wij in de toekomst niet alleen gekende wezens zijn, maar ook kennende wezens zullen blijven.’

Studenten voor Amsterdam

Moataz Rageb, masterstudent sociologie en lid van werkgroep maatschappelijke studentenbetrokkenheid riep in zijn gesproken column de vraag op of maatschappelijke studentenbetrokkenheid geïnstitutionaliseerd zou kunnen worden. Hij stelt voor het onderdeel van het curriculum te worden en het te laten aansluiten op de doelen die UvA al heeft, à la ‘community service learning’. Op die manier kunnen studenten op basis van hun academische vaardigheden bestaande sociale problemen oplossen voor de stad Amsterdam en zijn bewoners. Anderzijds, kunnen zij meer diepgang geven aan de theorieën uit boeken en groeien op academisch, professioneel en persoonlijk vlak. Bovendien kan volgens Rageb de maatschappelijke betrokkenheid van onze 34.000 studenten ook de segregatie in de stad verkleinen.

Do you FanSea a straw?

Jasper Luijendijk, Michelle Nierop en Vera van Laarhoven ontmoetten elkaar tijdens de minor Entrepreneurship. Daar ontstond FanSea. Ze vertelden over hun oplossing voor de vervuiling van de zee: rietjes gemaakt van zeewier!

Sporen van Verplaatsing 

Amade M’charek, hoogleraar Anthropology of Science, nam het publiek in haar presentatie ‘Sporen van verplaatsing’ mee in haar onderzoek naar de dodelijke kant van de Europese grenspolitiek, in het bijzonder de vele duizenden migrantenslachtoffers die daar het gevolg van zijn. Dit deed ze aan de hand van beelden uit de documentaire ‘Dromen van een begraafplaats’ waarin Zembla haar volgde in haar strijd om anonieme vluchtelingen een naam te geven.

Portretten wetenschappelijk engagement

Masterstudenten Journalistiek en Media maakten twee portretten van wetenschappelijk engagement in de maatschappij.