De zoektocht naar een vaccin tegen malaria is de heilige graal van de tropische medische wetenschap. Vaccins zijn echter geen eenduidige oplossingen voor de bestrijding van malaria. De wetenschappers stellen dat  toekomstige programma’s de complexiteiten die kunnen voortkomen uit gecombineerde interventiemethoden in aanmerking moeten nemen.

Op dit moment  zijn meer dan 20 malariavaccins in ontwikkeling, maar omdat ze nog niet in gebruik genomen mogen worden is niet bekend wat er gebeurt als de vaccins in combinatie met klamboes worden gebruikt. Het onderzoeksteam ontwikkelde een wiskundig model om de overdracht van malaria te bestuderen. De onderzoekers bekeken potentiële interacties tussen de twee interventiemethodes en kwamen tot de conclusie dat de combinatie van klamboes met vaccins het malariaprobleem in sommige gevallen alleen maar verergerde.

Verschillende vaccins

De vaccins tegen malaria die op dit moment in ontwikkeling zijn, zijn onder te verdelen in drie categorieën: een vaccin dat infectie voorkomt (preerythrocytic vaccines, of PEVs); een vaccin dat niet de infectie voorkomt, maar probeert de impact van de ziekte te verminderen (blood-stage vaccines, of BSVs);  en een vaccin dat niet beschermt, maar juist voorkomt dat het malariavirus zich verspreid naar anderen (transmission-blocking vaccines, of TBVs).

Artzy-Randrup, Mercedes Pascual  (University of Michigan, VS) en Andy Dobson (Princeton University, VS) vonden dat de combinatie van voorbehandelde klamboes met TBVs het meest efficiënt is voor de beheersing van malaria. Deze combinatie resulteerde in minder malariagevallen terwijl de kans om de ziekte te uit te bannen groter werd.

‘Vreemd genoeg werken de vaccins die ons niet direct beschermen het beste in combinatie met voorbehandelde klamboes. De klamboe beschermt ons, terwijl het vaccin ervoor zorgt dat malaria niet wordt overgedragen aan de muggen,’ aldus Artzy-Randrup.

Complexe ziekte

Malaria is een complexe ziekte, waardoor het niet gemakkelijk is er een bestrijdingsstrategie voor te ontwikkelen. Iemand die voor de eerste keer malaria krijgt kan zeer zwaar – soms zelfs fataal – ziek worden. Als diegene overleeft, wordt hij of zij gedeeltelijk immuun waardoor het risico om de ziekte in de toekomst te krijgen kleiner wordt. Nieuwe beten van geïnfecteerde muggen kunnen helpen om opnieuw immuun te worden. Maar de combinatie van een klamboe met bepaalde vaccins kan die natuurlijke immuniteit ondermijnen. Aan de ene kant beschermt een klamboe, aan de andere kant zorgt het ervoor dat de natuurlijke bescherming afneemt.

De wetenschappers willen benadrukken dat alle onderzoek naar malariavaccins waardevol is omdat het belangrijke inzichten verschaft in de complexe manier waarop de immuniteit van malaria functioneert. Deze complexiteit is juist de reden dat het zo moeilijk is om een malariavaccin te ontwikkelen.

Publicatiegegevens

Yael Artzy-Randrup, Andrew P. Dobson en Mercedes Pascual: Synergistic and antagonistic interactions between bednets and vaccines in the control of malaria. PNAS Early Edition (21 januari 2015).