Breemen doet haar promotie-onderzoek zowel vanuit het perspectief van bibliotheek- en informatiewetenschappen, als van het auteursrecht. Ze maakte daarbij juridische analyses van het auteursrecht van de VS, EU, Duitsland en Nederland, getoetst aan de traditionele en zich ontwikkelende interpretatie van bibliotheekkenmerken  als ‘institutionele organisatie’, ‘doel’ en ‘functies’. Daarbij plaatst ze de spanning tussen auteursrecht en bibliotheken in de digitale genetwerkte omgeving in context tegen de achtergrond van ontwikkelingen als de ‘informatie-overvloed’ en ‘nepnieuws’.

Verouderd auteursrecht

Breemen: ‘Het auteursrecht, en dan vooral de uitzonderingen daarop en niet de exclusieve rechten, is in toenemende mate verouderd. Dit is een van de uitdagingen waarmee de bibliotheeksector nu wordt geconfronteerd, naast de opkomst van nieuwe spelers in de digitale informatievoorziening – denk aan Google. Maar naar mijn mening blijft auteursrechtelijke ruimte voor onafhankelijke en betrouwbare actoren, zoals ‘bibliotheken’, van belang gezien maatschappelijke kwesties zoals dus nepnieuws. Het gaat hierbij dus niet om het label van ‘bibliotheek’, maar om het functioneren als publieke dienst en op basis van waarden als toegankelijkheid en diversiteit.’

Ze stelt voor om het streven naar een libratory, of gebalanceerd, auteursrecht als basisaanname te nemen. Dit is een auteursrecht dat de belangen van rechthebbenden, bibliotheken, gebruikers en de samenleving als geheel op een flexibele manier afweegt.

Toestemming

‘De doelen van het auteursrecht in het bevorderen van expressie, kennis en wijsheid worden allereerst gediend door het toekennen van exclusieve rechten met betrekking tot reproductie, beschikbaarstelling en distributie. Voor bibliotheken betekent dit dat ze toestemming moeten vragen als ze auteursrechtelijk beschermd materiaal gebruiken op een manier die onder de bevoegdheid van de rechthebbende valt.

Tenzij een uitzondering van toepassing is. Het bibliotheekprivilege bijvoorbeeld beperkt het recht in het maatschappelijk belang van toegang tot informatie, maar online toegang blijft lastig. Modernisering van het auteursrecht staat op de Europese beleidsagenda, maar voortgang is traag of het resultaat van compromissen. Het gat tussen de digitale en juridische realiteit moet op de een of andere manier worden gedicht, al zal dit een kwestie blijven van taal, interpretatie, en politieke bereidheid. We moeten daarom fundamenteler kijken,’ aldus Breemen.

Ze stelt dat bibliotheekfuncties zoals preservering en verschillende vormen van toegang tot informatie  tot op zekere hoogte in het digitale domein zouden moeten worden toegestaan door het auteursrecht , gezien de fundamentele rechten-implicaties van de gedeelde doelen van bibliotheken en auteursrecht in de organisatie en verspreiding van informatie. Het onderzoek resulteert dan ook in het formuleren van principes waaraan een toekomstig bibliotheekprivilege zou moeten voldoen om de digitale bibliotheekpraktijk beter te weerspiegelen.

Promotiegegevens

Vicky Breemen: The interplay between copyright law and libraries. In pursuit of principles for a library privilege in the digital networked environment. Promotor is prof. mr. P.B. Hugenholtz. Co-promotor is dr. L.M.C.R. Guibault (Dalhousie University).

Tijd en locatie

De promotie vindt plaats op vrijdag 16 november, om 14.00 uur.
Locatie: Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231, Amsterdam.