In een online niet-willekeurige survey vroegen de onderzoekers aan burgers in welke mate zij zich houden aan de vier belangrijkste maatregelen: regelmatig handen wassen met water en zeep, 1,5 meter afstand houden, rechtstreeks persoonlijk contact buiten het huishouden vermijden en uitsluitend voor essentiële zaken het huis te verlaten. In de eerste plaats valt het op dat de maatregelen over het algemeen erg goed opgevolgd worden.

Opvallende verschillen

Er zijn wel opvallende verschillen tussen leeftijdscategorieën. Jongeren van 18 tot 24 jaar houden zich minder trouw aan de maatregelen. ‘Leeftijd blijft dus een aandachtspunt en het is belangrijk om deze groep mensen aan te spreken en te blijven overtuigen van het nut van de maatregelen’, stelt UvA-onderzoeker Laura Jacobs. ‘Onze data ondersteunen de trend die ook te zien zijn in de recente cijfers van de Belgische politie.’ Er is ook een klein, maar significant verschil tussen mannen en vrouwen te zien: mannen houden zich minder goed aan de maatregelen dan vrouwen.

De onderzoekers bevraagden de deelnemers aan de survey ook op de mate waarin zij de maatregelen van de overheid steunen. Daarin tekent zich eenzelfde patroon af als bij het zich houden aan de maatregelen. Er is dus veel steun voor de maatregelen, en ze worden trouw opgevolgd door de grote meerderheid van de Belgen en Nederlanders.

Stellingen

De respondenten kregen vervolgens een reeks stellingen gepresenteerd over burgerzin (iemands engagement om actief deel te nemen en zich in te zetten voor het algemeen belang van samenleving), vertrouwen in de regering, en politieke ideologie (links-rechts identificatie). Zij moesten aangeven in hoeverre ze zich in de stellingen konden vinden. Uit de analyse komt naar voren dat vooral burgerzin een rol van betekenis speelt in de steun en het naleven van de maatregelen. Ook blijkt dat degenen die meer vertrouwen hebben in de regering, de richtlijnen meer steunen en beter naleven.

Wat verder opvalt is dat politieke ideologie geen enkele rol speelt in het naleven van en in de steun voor de maatregelen. Zowel mensen die zich links als rechts van het politieke spectrum bevinden, spreken evenveel steun uit voor de maatregelen. ‘Dit suggereert dat de coronacrisis op dit moment niet leidt tot polarisatie en ideologische verschillen overstijgt’, besluit Jacobs. ‘Vanuit een politicologisch perspectief is dat opvallend. We zien zelden een maatschappelijk thema waarover de consensus onder de bevolking zo groot is.’

Alle bevindingen beknopt weergegeven:

Methodiek

Het onderzoek werd uitgevoerd in de periode 26 maart - 3 april. In totaal namen ruim 1.000 mensen deel aan de survey, van wie zo’n 60% uit België en zo’n 40% uit Nederland. Het betreft een niet-willekeurige online steekproef, waarbij de deelnemers via sociale media werden geworven. Daarmee is dit onderzoek een eerste stap naar een meer representatieve studie.