drs. D.O.R. (Rene) Lugtigheid

René Lugtigheid

'Waarom zelf iets nieuws maken als er nog zoveel moois uit het verleden gered moet worden?' Met die vraag begon de loopbaan van René Lugtigheid als textielrestaurator. Een stage bij de Werkplaats tot Herstel van Antiek Textiel in Haarlem, het oudste particuliere textielrestauratie atelier in Nederland, bepaalde het verdere verloop van haar carrière. Achtereenvolgens klom ze op van assistent bedrijfsleider, hoofdrestaurator tot plaatsvervangend directeur. Ze specialiseerde zich in wandtapijten. Tot haar vertrek bij het atelier in 2003, is zo'n 70% van alle Nederlandse wandtapijten door haar handen gegaan, met als hoogtepunt twee tapijten uit de serie Zeeuwse Wandtapijten die wel 'de Nachtwacht' van de Nederlandse kunstnijverheid worden genoemd.

Bij De Werkplaats gaf ze leiding aan ca. 20 medewerkers en had ze de eindverantwoordelijkheid over alle restauraties die in het atelier werden uitgevoerd, van de kleine merklap, gemaakt door nijvere meisjeshanden, tot manshoge wandtapijten afkomstig uit vooraanstaande 17de eeuwse ateliers.

Vanaf 2003 tot 2013 werkte René bij de Stichting Kerkelijk Kunstbezit in Nederland (SKKN). Zij heeft voor de Stichting onderzoek gedaan naar de staat en bewaaromstandigheden van textiel in Nederlandse kerken. Een belangrijk onderdeel van haar werk bij de SKKN was de inventarisatie en waardebepaling van kerkelijk erfgoed. Daarnaast organiseerde ze als conserveringsconsulent cursussen voor kosters en beheerdervrijwilligers die verantwoordelijk zijn voor het onderhoud en behoud van de kunstvoorwerpen in de kerk.

Kennis vergroten en kennis delen vindt ze essentieel voor de ontwikkeling en het niveau van het vakgebied. Om dat in de praktijk te brengen vervulde ze verschillende functies bij achtereenvolgens het Textielrestauratoren Overleg Nederland (TRON), de Stichting Publicaties Conservering en Restauratie (SPCR), de Textielcommissie Nederland (Tc), en de Commissie Onderzoek Klachten van Restauratoren Nederland (RN).

Sinds 2007 is ze vakdocent Textiel bij de Master opleiding Conservering en Restauratie aan de UvA en verricht ze PhD-onderzoek naar het hergebruik van achttiende eeuwse modestoffen in liturgische gewaden.

 

Het Ateliergebouw: enkele sfeerplaatjes uit het Ateliergebouw waar de lessen plaatsvinden.

Workshop bleken    Verschillende bleekmiddelen worden uitgetest.

Mannequinage  
 Workshop paspoppen maken voor historische kostuums

Schade aan historisch interieurtextiel

2011:

'Schade aan historisch interieurtextiel', Gids Techniek 53 / 2011, eindredactie D.Snoodijk, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Amersfoort.

Herstel van historisch interieurtextiel

'Herstelvan historisch interieurtextiel', Gids Techniek 54 / 2011, eindredactie D.Snoodijk, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Amersfoort.

All that glisters is not gold

2011: 'All that glisters is not gold, the Appreciation of religious textiles in the Netherlands

and the formulation of selection criteria forretention or disposal', Preprints, 16 th Triennial Conference  Lisbon, 19-23 september 2011 , Lissabon, docs/1806_254_LUGTIGHEID_ICOM-CC_2011.pdf

publicaties

2010: Paramenten: gebruik, onderhoud , renovatie, tgv. Kostersdag Bisdom Den Bosch, 6 november 2010.uitgave dienst Liturgie Bsdom Den Bosch, najaar 2010. Pp.9-14

2009: samen met Edward de Bock: Geweven kracht: de sacrale rol van textiel in de Andes , voordracht voorjaarssymposium Textielcommissie Nederland, verschijnt in gedrukte vorm in 2010.

2008: "Niet voor de eeuwigheid" in: CR, jrg. 9 winter 2009, pp. 16-19.

2008 : Van avondmaalsbeker tot ziekendoosje: Onderhoud van zilveren en andere metalen in Nederlandse kerken , een uitgave van de Stichting Kerkelijk Kunstbezit Nederland, Utrecht.

2006: "Religious textiles, a special but vulnerable heritage" in: Jaarboek 2005 , een uitgave van de Stichting Textielcommissie Nederland, Amsterdam, pp.83-90.

2005: Beheer en Behoud van kerkelijk Textiel , een uitgave van de Stichting Kerkelijk Kunstbezit Nederland, Utrecht.

2005 : Kerkelijk textiel: een bijzonder maar kwetsbaar bezit, een onderzoek naar de staat en bewaaromstandigheden van textiel in de Rooms Katholieke en Oud-Katholieke Kerken, Eindrapportage Pilotproject Textiel in de kerken , 2003-2005, Stichting Kerkelijk Kunstbezit Nederland, Utrecht, n.p.

2005: Opgeruimd staat netjes: Hetopbergen van textiel: liggend en opgerold , ICN-informatie nr. 14, Amsterdam 2005.

2002: "The history of a tapestryrestoration project: 1956- 2003" in: Jaarboek 2000 , een uitgavevan de Stichting TextielcommissieNederland, Amsterdam, pp.111 t/m 121.

1997: "Een kamer Wandtapijten" in: De restauratie van de Gobelinzaal Ridderhofstad Gunterstein , Utrecht 1997, p.6-9.

1996: "Historisch textiel in het hart van Amsterdam, Teamwerk en vuile handen in de Beurs" in: De inrichting van de Beurs van Berlage , een uitgave van De Sluitsteen, jaargang 11, Zwolle, p.130-135.

1996:   "The Eye Deceived: Camouflage Techniques Used at the Werkplaats tot Herstel van Antiek Textiel" in: The Misled Eye..., reconstruction and camouflage techniques in tapestry conservation, Papers given at the TRON Symposium , Amsterdam 10 October 1994, Amsterdam, p.59-67.

1995: "Een dubbelperspectief op twee Haarlemse tapijten, de conservering van twee zeventiende eeuwse wandtapijten" in: Textiel aan het Spaarne , een publicatie van de Textielcommissie Nederland, Amsterdam, p.83-94.

1995:  "A tale of two tapestries, consideration of Restoration, De-restoration, Re-restoration" in: Restauration, Dé-restauration, Re-restauration... , pre-prints van het congres van l'Association des Restaurateurs d'Art et d'Archéologie de Formation Universitaire (A.R.A.A.F.U.) gehouden op 5,6 en 7 oktober 1995 in Parijs, p.173-182.

1992: "Textiel van Peru" in: Zonen van de zon & dochters van de maan, de erfenis van de Inca's , E.K. deBock e.a., catalogus tentoonstelling Museum voor Volkenkunde Rotterdam, Rotterdam, p.213-218.

1991-2000: Diverse artikelen over conservering van textielin het HAT-Bulletin, een twee maal per jaar verschijnendeuitgave van de Werkplaats tot Herstel van Antiek Textiel in Haarlem.

1990: "Archeologische weefsels iconografisch ontrafeld: Peru", in: Yumtzilob, tijdschrift voor de America's, vol. II, no.2, 1990, pp.5 t/m 35.

1988: "Katoen in vele kleuren: de vezel van de kust" in: 3000 jaar weven in de Andes, textiel uit Peru en Bolivia ,B. Brommer red., catalogus tentoonstelling Gemeente Museum Helmond, p.58-65.

1988:  "Archeologisch textiel uit Peru, enkele conserveringsmethoden" in: Symposium ter gelegenheid van 25 jaar Textielcommissie Musea , Amsterdam, p.103-120.

10 mei 2012

Organisatie: Katoen Natie Antwerpen

Doelgroep: Belgische en Nederlandse textielrestauratoren, studenten van de textielrestoratieopleiding aan Artesis en UvA-C&R

Titel: 'Uiterste houdbaarheidsdatum bereikt'

Om de vraag te kunnen beantwoorden wat de duurzaamheid is van textielrestauratie in historische interieurs, werden vijf casussen besproken van projecten die in de jaren '90 van de vorige eeuw zijn uitgevoerd. De conclusie is dat het oké is met de staat, mits er rekening is gehouden met normale behoud- en beheer aspecten (licht, klimaat en onderhoud). 

lezingen en voordrachten

1 december 2011

Organisatie:  Restauratoren Nederland: De Lissabon Cyclus ICOM-CC

Doelgroep: leden van Restauratoren Nederland.

Titel: 'All that glisters is not gold' The appreciation of religious textiles in the Netherlands and the formulation of selection criteria for retention or disposal.

Inhoud:

Herhaling van de voordracht in Lissabon.

 

 

21 september 2011

Organisatie: ICOM-CC congres in Lissabon

Doelgroep: Plenary session

 

Titel: 'All that glisters is not gold' The appreciation of religious textiles in the Netherlands and the formulation of selection criteria for retention or disposal.

Inhoud:

Een voordracht over het behoud van historisch liturgisch textile in Nederlandse kerken. Steeds meer kerken sluiten en titurgische gebruikscoorwerpen zoals paramenten moeten een herbestemming vinden. In de voordracht worden criteria voor selectie besproken.

 

 

3 november 2011

Organisatie: Museumvereniging, Kasteel de Haar

Doelgroep: sectie Historische Huizen van de Museumvereniging

Thema: Valt het doek? Textiel in historische interieurs, tussen behoud en reconstructie

Titel: Uiterste houdbaarheidsdatum overschreden? De houdbaarheid van textielrestauratie in nederlandse historische interieurs

Inhoud:

In de voordrach tworden  een aantal casussen besproken van conserveringsbehandelingen die in het (verre) verleden werden uitgevoerd. Conclusie: als de behoudsmaatregelingen die voor historisch textiel worden aangeraden in acht worden genomen, is de houdbaarheid van textielconserveende behandelingen uitstekend.

 

28 oktober 2011

Organisatie: Onderzoeksschool Kunstgeschiedenis

Doelgroep: sectie Atelierpraktijken en geschiedenis van de kunstproductie

Titel : Van aardse stof tot hemels lof: hergebruik van textiel in de 17 de en 18 de eeuw

Inhoud:

Paramenten uit de 18 de eeuw vertonen vaak bloemmotieven. In feite zijn ze gemaakt vanmodestoffen. Het hoe en waarom daarvan wordt in de voordracht uiteengezet aan de hand van een aantal voorbeelden die aangetroffen zijn in nederlandse Oud katholieke kerken.

 

 

 

 

7 april 2011

Textielcommissie Nederland

Manequinage: het exposeren van kostuums, Den Haag Gemeentemuseum

Lid van de organiserende werkgroep

Titel nieuwe paragraaf

Tekst van de nieuwe paragraaf