Akelige herinneringen

In 1998 stelde een groep Amerikaanse onderzoekers vast dat ingrijpende jeugdervaringen kunnen leiden tot gezondheidsproblemen. Dit onderzoek is bekend komen te staan als de ‘ACE-studie’. ACE’s of Adverse Childhood Experiences zijn traumatische gebeurtenissen in de kindertijd. Daarbij moet je denken aan blootstelling aan allerlei vormen van geweld, maar ook aan het opgroeien met ouders met psychische problemen en/of een verslaving. Het nog volop in ontwikkeling zijnde kinderbrein zou bijzonder gevoelig zijn voor deze negatieve ervaringen en ACE’s zouden dan ook de kans vergroten op een achterblijvende of afwijkende hersenontwikkeling.

Een recenter onderzoek laat zien dat het idee dat vroegkinderlijke traumatische ervaringen direct de structuur en werking van de hersenen negatief beïnvloeden mogelijk bijgesteld moet worden. Ook Andrea Danese (King’s College London) en Cathy Spatz Widom (John Jay College) waren geïnteresseerd in de sporen die geweld, misbruik en verwaarlozing nalaten. Zij begonnen met een grote groep kinderen waarvoor de rechter tussen 1967 en 1971 had besloten tot beschermende maatregelen. Vervolgens stelden zij een vergelijkingsgroep samen door voor ieder bedreigd kind een ‘onbedreigd’ klasgenootje van hetzelfde geslacht, dezelfde leeftijd en achtergrond te zoeken.

Ongeveer 22 jaar later vroegen zij de nu jongvolwassenen terug te denken aan hun jeugd. Vanwege een gebrekkige overeenstemming tussen dit interview en de justitieregistratie ontstonden vier groepen: (1) een vergelijkingsgroep die als kind niet ‘objectief’ blootgesteld was aan kindermishandeling en dit tijdens het interview ook zo rapporteerde (2) slachtoffers zonder herinnering aan de nare gebeurtenissen, (3) slachtoffers voor wie het verleden nog altijd leeft en (4) jongvolwassenen met akelige herinneringen die niet als slachtoffers bekend waren in de justitiële registratiesystemen.

Voor zowel geweld, verwaarlozing als seksueel misbruik bleken telkens de laatste twee groepen risico te lopen op psychische problemen. De onderzoekers concluderen dat vooral telt hoe mensen hun jeugd beleefd hebben. En dat zelfs voor de veelal ernstige zaken die voor de rechter komen geldt dat de impact minimaal is als het gezinsverleden vergeten of naar de achtergrond verdwenen is. Daarmee is duidelijk geworden dat in neurobiologische verklaringsmodellen voor de lange-termijn effecten van vroegkinderlijk trauma ruimte gemaakt moet worden voor de rol van subjectieve ervaringen en informatieverwerking.

Danese, A., & Widom, C. S. (2020). Objective and subjective experiences of child maltreatment and their relationships with psychopathology. Nature Human Behaviour. https://doi.org/10.1038/s41562-020-0880-3

Felitti, V. J., Anda, R. F., Nordenberg, D., Williamson, D. F., Spitz, A. M., Edwards, V., Koss, M. P., & Marks, J. S. (1998). Relationship of Childhood Abuse and Household Dysfunction to Many of the Leading Causes of Death in Adults: The Adverse Childhood Experiences (ACE) Study. American Journal of Preventive Medicine, 14(4), 245–258. https://doi.org/10.1016/S0749-3797(98)00017-8

Eerder verschenen in het NVO magazine de Pedagoog

Andere thema's

Een overzicht van andere actuele thema's die raken aan het vakgebied van de mastertrack Preventieve jeugdhulp en opvoeding  vind je hier.

Terug naar de online open dag van de mastertrack Preventieve jeugdhulp en opvoeding