Schrijver Jef Last was een van de vele Nederlandse strijders die vocht tegen de machtsgreep van generaal Franco in Spanje. Als de macht in handen zou vallen van Franco, zouden zijn bondgenoten Hitler en Mussolini een gunstige uitgangspositie hebben voor een nieuwe wereldoorlog. De Nederlandse strijders zagen zichzelf als tegenstanders van het fascisme, maar in Nederland werden zij gezien als aanhangers van het communisme. Nederlanders waren bang dat de strijders een rood regime wilden vestigen in Nederland. Bij terugkomst in Nederland was het ontvangst van de Spanjestrijders dan ook allesbehalve warm.

Historici Lodewijk Petram en Samuël Kruizinga volgen in hun boek De oorlog tegemoet de levens van 700 Nederlandse strijders voor, tijdens en na de Spaanse Burgeroorlog. Hierin vertellen zij over hun tijd in Spanje, maar ook over hun koude ontvangst in Nederland. Ook aan het eerherstel van de Nederlandse Spanjestrijders – een lange en moeizame weg – wordt aandacht besteed. Het boek werpt nieuw licht op de daden van de Nederlandse Spanjestrijders en de onzekere positie van Nederland in de belangrijke voorjaren van de Tweede Wereldoorlog. Hoogleraar Beatrice de Graaf noemt het boek: ‘Een monument voor Nederlandse Spanjestrijders’.