Jessie Koen is universitair docent bij de programmagroep Arbeids- en Organisatiepsychologie aan de UvA en doet onderzoek naar baanonzekerheid in een flexibele arbeidsmarkt. We spraken haar over de impact van baanonzekerheid en of zij advies kan geven.

Mensen kunnen heel verschillend reageren

‘Opvallend is dat mensen die met dezelfde onzekere werksituatie te maken hebben, zoals een aflopend tijdelijk contract, daar heel verschillend op reageren’, vertelt Koen. ‘Voor ons staat de vraag centraal, hoe verklaren we dit verschil en wat kun je eraan doen om minder onzeker te zijn. Dat laatste is belangrijk omdat baanonzekerheid vele negatieve gevolgen kan hebben, zoals stress, slaapproblemen, verminderde loopbaankansen, en verminderde concentratie op het werk.’

Gebrek aan cognitieve ruimte

‘Helaas hangt baanonzekerheid ook sterk samen met het gebrek aan cognitieve ruimte, zeg maar ruimte in je hoofd, dat mensen nodig hebben om proactief te handelen. En proactief handelen is nu nét wat nodig is om een beetje meer zekerheid te creëren voor jezelf. Gevolg: een negatieve spiraal waarbij mensen niet meer investeren in zaken als training en netwerken en ze nog verder wegzakken in onzekerheid.’

Grotere onzekerheid door coronacrisis

Voor veel mensen is de onzekerheid over werk enorm toegenomen door de coronacrisis. Het is daarom nog lastiger ruimte in het hoofd te maken en proactief te handelen. Je weet vaak niet eens of je straks nog een baan gaat hebben, want hoe lang gaat deze crisis duren?

’En toch is het aan te raden ook nu proactief te handelen’, stelt Koen. ‘Uit onderzoek weten we dat proactief handelen onzekerheid wegneemt en de kans op het vinden van een nieuwe baan, als dat nodig blijkt, vergroot. Zitten wachten totdat je zeker weet dat je je baan hebt verloren, raden we dan ook af.’

Wat kun je nu doen?

Maar hoe kun je in deze tijden van sociaal afstand houden en thuisisolatie proactief handelen? Netwerken wordt nu bijvoorbeeld vrij lastig en de tijd en ruimte in je hoofd is beperkt.

‘De stappen die je kunt nemen, moet je nu wat kleiner maken, maar blijf ze toch nemen. Ze zorgen ervoor dat je beter weet wat je straks kunt verwachten. Zo creëer je voor jezelf weer wat meer gevoel van houvast en zekerheid, en daarmee meer cognitieve ruimte. Een positieve spiraal dus’, legt Koen uit.

Koen adviseert hierbij stappen als:

• Je vrienden en (evt.) collega’s op de hoogte stellen van je onzekere werksituatie.
• Informeren bij je collega’s en leidinggevende of zij informatie hebben over hoe je werk er over een paar maanden uit gaat zien.
• Werken aan je LinkedIn profiel en contacten.
• Advies vragen bij je leidinggevende of collega’s over je huidige werksituatie -een kort mailtje is al voldoende.
• Met je partner of vrienden praten over wat voor werk zij bij je vinden passen (gewoon aan de eettafel of tijdens een Zoom borrel).
• Informeren bij je leidinggevende welke stappen je kunt nemen om nieuwe vaardigheden te ontwikkelen (zodat je eventueel ergens anders kunt worden ingezet als je baan stopt).
• Zoeken naar een online cursus om nieuwe vaardigheden te ontwikkelen (alleen bij voldoende tijd: volgen van een dergelijke cursus).
• Op een rijtje zetten voor jezelf wat je wel en niet leuk vindt aan je werk.
• Nadenken over welke keuzes tot je huidige werk hebben geleid (een soort van omgekeerde planning maken dus).