De wereld staat op zijn kop en alle EU-lidstaten zijn naarstig op zoek naar oplossingen om besmettingen af te vlakken en het coronavirus te bestrijden. Reisbeperkingen en het sluiten van grenzen hebben een grote impact op de mobiliteit van mensen. De maatregelen die worden ingevoerd om sociale afstand te houden, thuis te blijven en veelvuldig de handen te wassen, zullen voor veel vluchtelingen niet of heel moeilijk uitvoerbaar zijn.

Covid-19 maatregelen volgen op eerdere maatregelen

Voor vluchtelingen volgen de Covid-19 maatregelen op een reeks van maatregelen die hen al eerder in een geïsoleerde en penibele situatie bracht. Vluchtelingen en migranten behoren nu tot de zeer kwetsbare bevolkingsgroepen, zowel fysiek als mentaal. Sociale distantiëring en thuisisolatie zijn voor hen nauwelijks een optie. En de toegang tot de gezondheidszorg en andere basisdiensten is een groot probleem, vanwege onder andere de taal en hun juridische status.

Verklaring van New York 2016

Tegelijkertijd heeft de Europese Unie zich gecommitteerd aan de Verklaring van New York van 2016 en de Duurzame Ontwikkelingsdoelen 2030 van de Verenigde Naties. In deze verdragen is overeengekomen dat staten samenwerken en gezamenlijk verantwoordelijkheid nemen ten aanzien van migratie- en vluchtelingvraagstukken en zich inzetten voor het beëindigen van extreme armoede, ongelijkheid, onrecht en klimaatverandering wereldwijd.

EU gefinancierde onderzoekers uiten hun zorgen

Het door de UvA gecoördineerde project Admigov en andere door de EU gefinancierde onderzoekers maken zich grote zorgen over de impact van de Corona pandemie op vluchtelingen. In een recente brief aan de Europese Commissie uiten ze deze bezorgdheid over de handelwijze van de EU en individuele lidstaten. Deze brief is inmiddels door 300 onderzoekers ondertekend.

In de brief stellen de onderzoekers dat uit talrijk EU gefinancierd onderzoek naar migratie blijkt dat de criminalisering van vluchtelingen, de commercialisering van grenscontroles en mishandeling van asielzoekers tot een normalisering van geweld hebben geleid en in zekere zin zelfs tot schorsing van het asielrecht. Ze concluderen dat de recente situatie aan de EU en Turkse grens getuigt van de negatieve effecten van EU-beleid op zowel asielzoekers als de lokale samenlevingen en waarschuwen dat we door de Covid-19-epidemie nu op de rand van een humanitaire ramp staan die mogelijk onnodig veel levens gaat kosten.

Onderzoekers bieden hun expertise aan

De onderzoekers bieden hun tijd en expertise aan om samen met EU-ambtenaren aan een herziening van het huidige EU-beleid te werken. In de brief stellen ze hier ook aan aantal richtlijnen voor op, waaronder:

• Evacueer de overvolle hotspots in de Egeïsche Zee en behandel migranten en vluchtelingen in opvangcentra op dezelfde manier als EU-burgers. Alleen zo kunnen we de dodelijke Covid-19-pandemie het hoofd bieden.
• Werk aan brede staatssolidariteit en verlicht de onevenredige last van Griekenland, Italië, Spanje en de zuidelijke grenzen van de EU.
• Handel in overeenstemming met de Verklaring van New York van 2016 en de Duurzame Ontwikkelingsdoelen 2030 van de Verenigde Naties.