De effecten van natuurbranden op wilde dieren worden steeds groter door wereldwijde milieuveranderingen. Gebieden branden niet homogeen en specifieke delen van het landschap kunnen ontsnappen aan de verwoestende gevolgen van natuurbranden. Dergelijke onverbrande stukken vegetatie, de eilanden, kunnen mogelijk dienen als toevluchtsoorden voor het vuur en daarmee de negatieve gevolgen van natuurbrand op wilde diersoorten verminderen.

Waaierhoen

De onderzoekers hebben bestudeerd hoe de waaierhoen, een grote op de grond levende vogel die leeft in vuurgevoelige gebieden in Noord-Amerika, reageerde op natuurbranden. Ze ontdekten dat de waaierhoenpopulatie negatief werd beïnvloed door natuurbranden, maar dat onverbrande eilanden juist zorgden voor een stabiele of zelfs toenemend aantal waaierhoenen.  

Het project is geïnitieerd door UvA Masterstudent Earth Sciences Jasper Steenvoorden. Tijdens een onderzoeksproject aan de Universiteit van Idaho en het Oregon Department of Fish and Wildlife analyseerde hij tijdreeksen van waterhoentellingen op paringslocaties over een periode van meer dan 30 jaar en bepaalde zo de ontwikkelingen van de populaties voor en na vuurgebeurtenissen met behulp van statistische modellen.

Satellietdata

Onderzoeker W. Daniel Kissling is werkzaam aan het UvA-instituut voor Biodiversiteit en Ecosysteem Dynamica (IBED) en was één van de betrokken hoofdonderzoekers: 'We hebben de tijdreeksinformatie gecombineerd met de ruimtelijke informatie over de onverbrande eilanden, afkomstig van satellietbeelden van Landsat. Vervolgens hebben we getest of de populatietrends voor en na natuurbranden verschilden tussen verbrande gebieden en onverbrande eilanden, en in welke mate de habitatsamenstelling na natuurbranden dergelijke trends kon verklaren.'

‘Ik was blij verrast dat onze resultaten lieten zien dat onverbrande eilanden in afgebrande leefgebieden inderdaad de negatieve effecten van natuurbranden of wilde dieren kan verminderen, en daarmee kunnen helpen om soorten te laten overleven,’ zegt MSc student Jasper Steenvoorden. ‘Onze studie suggereert dat natuurmanagers zich zouden moeten richten op het behoud van onverbrande vegetatie binnen en buiten het vuurgebied, om waaierhoen populaties te behouden,’ voegt Kissling toe.

Biodiversiteit en klimaatverandering

De onderzoeksgroep van Kissling aan de Universiteit van Amsterdam onderzoekt hoe biodiversiteit verandert in ruimte en tijd, en hoe de reacties van soorten en ecosystemen op veranderende omgevingsomstandigheden kan worden voorspeld. De groep combineert biologische en milieudatasets en past rekenkundige benaderingen en ecologische modellen toe om te onderzoeken hoe veranderingen in de wereld en menselijke effecten de verspreiding van soorten en de structuur van biologische gemeenschappen beïnvloeden. Veel data komt in toenemende mate van satellietdata (zoals de dataset over onverbrande eilanden) die het mogelijk maakt om gedetailleerde milieu- en habitatinformatie te koppelen aan biodiversiteitwaarnemingen vanaf de grond (zoals de tijdreeksen van het waaierhoen). 'Het combineren van dergelijke datasets biedt ongekende mogelijkheden om inzicht te krijgen in de verspreiding van soorten en ecosystemen en de onderliggende oorzaken van biodiversiteit', zegt Kissling.

Publicatiegegevens

Jasper Steenvoorden, Arjan J. H. Meddens, Anthony J. Martinez, Lee J. Foster, W. Daniel Kissling (2019). The potential importance of unburned islands as refugia for the persistence of wildlife species in fire‐prone ecosystems. Ecology & Evolution. DOI: https://doi.org/10.1002/ece3.5432

Contactinformatie

Website onderzoeksgroep

Biogeography & Macroecology (BIOMAC) lab