Oorspronkelijke labruimte van Nobelprijswinnaar Van 't Hoff is 'Nationaal Chemisch Erfgoed'
17 november 2021
Het pand is tegenwoordig in gebruik als café en expositieruimte, maar deed tot 1891 dienst als het chemisch laboratorium van de Universiteit van Amsterdam. Hier deed Jacobus Henricus van ’t Hoff (1852-1911) de experimenten die hem in 1901 de Nobelprijs voor Scheikunde opleverden. Dat was voor zijn onderzoek op het gebied van de chemische dynamica en met name de osmotische druk van oplossingen. Hij werd ook bekend door zijn onderzoek naar de ruimtelijke structuur van moleculen en de precieze rangschikking van de atomen in die structuur.
Een productieve periode
Hoewel Van 't Hoff bij zijn benoeming in 1877 niet bijzonder enthousiast was over de laboratoriumfaciliteiten van de UvA kende hij een enorm productieve periode in Groenburgwal 44. Hij schreef er onder andere zijn boek Études de dynamique chimique waarin hij in 1884 de basis legde voor het vakgebied dat we tegenwoordig als de fysische chemie kennen. Zijn werk maakte internationaal veel indruk en in 1887 kreeg hij een aanbod uit Leipzig om er hoogleraar te worden. Om hem voor de universiteit en de stad te behouden bouwde Amsterdam een fonkelnieuw chemielab op het Roeterseiland. Van ‘t Hoff nam het in 1891 in gebruik maar toch was zijn Nederlandse carrière geen lang leven meer beschoren. In 1895 ging hij in op een nieuw aanbod, nu van de Pruisische Academie van Wetenschappen in Berlijn. Daar werkte hij tot aan zijn dood in 1911.
In Amsterdam leeft de naam van Van 't Hoff voort in het huidige Van 't Hoff Institute for Molecular Sciences dat in 2004 werd opgericht. Het Van 't Hoff laboratorium op het Roeterseiland werd op 7 november 1987 door brand geteisterd en vervolgens gesloopt. De toenmalige chemische onderzoekers hadden enige jaren daarvoor al een moderner laboratorium betrokken.
Tegenwoordig doen ze hun werk op Amsterdam Science Park, waar nog een van de dakornamenten van het gesloopte Van 't Hoff laboratorium is te bezichtigen. In de hal van gebouw REC-E op het huidige Roeterseiland complex bevindt zich een poortje waarin enkele restanten van dat lab zijn verwerkt.