‘Bodemonderzoek, dat is niet iets dat ik verwacht had te gaan doen toen ik mijn opleiding Geneeskunde startte,’ lacht Jelmer Savelkoel. Het is één van de vele verrassingen waar hij tijdens zijn onderzoek naar melioidose, een tropische infectieziekte, tegenaan liep. De bacterie die de ziekte veroorzaakt komt namelijk voor in de bodem en het water in de tropen. Tijdens zijn opleiding Geneeskunde raakte Savelkoel betrokken bij onderzoek naar de ziekte melioidose.  

Multidisciplinaire benadering 

‘Het interessante aan mijn onderzoek naar melioidose,’ vertelt Savelkoel, ‘is dat verschillende disciplines samenkomen. Natuurlijk geneeskunde, maar ook milieuwetenschappen, global health en antropologie.’ Die multidisciplinaire benadering kenmerkt Savelkoels promotieonderzoek, dat uit verschillende fases bestaat. Savelkoel deed eerst onderzoek in Nigeria, waar melioidose naar verwachting veel slachtoffers maakt, en vertrok daarna naar Suriname. ‘Suriname is heel interessant,’ vertelt hij, ‘omdat melioidose en de veroorzakende bacterie in de omringende landen wel worden beschreven, maar in Suriname niet. Ook al verwachten we dat het daar wel voorkomt.’ Om dit te onderzoeken voerde Savelkoel bodemonderzoek uit.  

Meer dan wetenschappelijke impact 

Savelkoel keek daarnaast ook naar de impact van melioidose op de patiënt. Hiervoor voerde hij een etnografische studie uit in Sri Lanka. Het is bekend dat melioidose voorkomt in Sri Lanka en er is al hard gewerkt om bewustwording van de ziekte te vergroten. Met de persoonlijke verhalen van patiënten wil Savelkoel bijdragen aan de bekendheid van de ziekte in landen waar deze aanwezig is. Zijn ambities reiken dan ook verder dan publicatie van zijn onderzoek in een wetenschappelijk tijdschrift. ‘Dan lezen alleen andere wetenschappers het, maar ik wil een veel groter publiek bereiken.’ Daarom wil Savelkoel een film ontwikkelen: ‘Ik wil de menselijke kant van melioidose belichten. Met het filmproject wil ik de impact van de ziekte op het dagelijks leven laten zien, om bewustwording te creëren en de ziekte hoger op de internationale agenda te krijgen.’  

Erkenning door de WHO 

Dat laatste is erg belangrijk om de preventie en behandeling van de ziekte te verbeteren, vertelt Savelkoel. Het streven naar erkenning van melioidose als verwaarloosde tropische ziekte door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is dan ook een van zijn belangrijkste doelen. ‘Zodra de ziekte op die lijst staat, gaan landen waar de ziekte endemisch is prioriteit geven aan het in kaart brengen ervan. En er gaat dan ook meer geld naar onderzoek waar de patiënt baat bij heeft. Maar het bereiken van deze erkenning is geen gemakkelijke taak. Het vereist een politiek proces en een vastberaden inzet.’ Onderzoek zoals dat van Savelkoel, mede mogelijk gemaakt door donaties aan het Spinoza Fonds, draagt bij aan deze erkenning. ‘De maatschappelijke impact is groot, dus dat maakt het heel waardevol werk.’