De afgelopen decennia hebben de ontwikkelingen in de precisie-geneeskunde elkaar in snel tempo opgevolgd. Het begon met het introduceren van genetische varianten (verschillen in DNA tussen mensen) in de kliniek. Het gebruik van deze genetisch varianten kan bijvoorbeeld helpen bij het kiezen van de juiste geneesmiddeltherapie. Welke dosering heeft een patiënt nodig, heeft deze patiënt misschien extra risico’s op het ontwikkelen van ernstige bijwerkingen en kan hij of zij beter met een ander middel worden behandeld?

Biologische mechanismen

Belangrijk bij therapie à la carte is volgens Maitland-Van der Zee dat we goed begrijpen wat er biologisch aan de hand is. Niet elke patiënt met astma heeft dezelfde vorm van astma. Bij sommige patiënten staan bijvoorbeeld de allergische reacties op de voorgrond, terwijl bij een andere patiënt de ziekte niet eens een allergische component heeft. Dit betekent dat de biologische mechanismen die bepalend zijn voor het optreden van de klachten tussen deze twee patiënten heel verschillend zijn. Daarom moet ook de therapie, namelijk onze manier om in te grijpen in dit biologische mechanisme voor deze twee patiënten verschillend zijn. Alleen genetische varianten zijn niet genoeg om het biologische mechanisme te begrijpen en we maken dan ook steeds meer gebruik van allerlei verschillende markers die we kunnen meten in bijvoorbeeld bloed, speeksel, sputum of uitgeademde lucht.

Meer opties

Precisie-geneeskunde is geen totaal nieuwe strategie in de geneeskunde. Maitland-van der Zee is ervan overtuigd dat dokters altijd op zoek zijn geweest naar de beste therapie voor de patiënt die tegenover hen in de spreekkamer zat. Het onderzoek wat nu gaande is in het veld van de precisie-geneeskunde gaat in de toekomst zorgen voor meer opties op het à la carte menu van de (long)arts. Nieuwe diagnostische en therapeutische mogelijkheden zullen de artsen meer opties geven om de therapie aan te passen aan de individuele patiënt. In de toekomst zullen de ouderwetse ziektelabels zoals astma en COPD obsoleet worden. Maitland-van der Zee schetst hoe we steeds meer biomarkers (uit bijvoorbeeld bloed, sputum, speeksel of uitgeademde lucht) beschikbaar zullen krijgen die verklaren waarom de patiënt ziek is (wat er biologisch aan de hand is) en die de arts kunnen helpen om de juiste behandeling te kiezen voor de patiënt.

Mw. dr. prof. dr. Maitland-van der Zee, hoogleraar Precision Medicine in Respiratory Disease: Therapie à la carte.