Ieder jaar maken de masterstudenten van Museum Studies een tentoonstelling in het Allard Pierson, maar vanwege de lockdown ging het dit jaar anders dan anders. Omdat onduidelijk was wanneer de musea hun deuren weer mochten openen, besloten docent Colin Sterling en zijn veertien studenten al snel dat From Cartography to Cookbooks een volledig online tentoonstelling moest worden.

Dat zorgde voor een flinke uitdaging, vertelt Sterling. ‘We zijn inmiddels wel gewend aan online meetings en onderwijs, maar in vier weken tijd een online tentoonstelling maken zonder dat je bij elkaar in dezelfde ruimte zit, is best ingewikkeld. Bovendien hadden de studenten alleen toegang tot materialen die al gedigitaliseerd waren, omdat het Allard Pierson gesloten was. Dat maakte het lastiger om uitgebreid archiefonderzoek te doen.’

De studenten selecteerden de objecten voor de tentoonstelling uit een lijst van voorwerpen die de curatoren van het Allard Pierson hadden aangeleverd. Daarbij kozen ze ervoor zich te richten op kaarten en kookboeken, twee typen objecten die zich goed lenen voor een online tentoonstelling en waarin het koloniale verleden duidelijk terug is te zien.

De wereld opsplitsen

‘Het maken van een kaart en het begrenzen van land was een veel gekende techniek van het koloniaal bestuur’, legt student Camiel de Kom uit. Door middel van kaarten splitsten kolonisten de wereld op in verschillende delen om hun controle over die gebieden uit te drukken. Ook in veel kookboeken uit de koloniale tijd is het kolonialisme terug te vinden, onder andere in de toe-eigening van Oost-Indische recepten en specerijen. Daarnaast illustreren de kookboeken en kaarten de tweedeling van genderrollen in de Nederlandse koloniale samenleving: koken werd gezien als een vrouwelijke bezigheid, terwijl cartografie exclusief het domein van mannen was.

Bij het maken van de tentoonstelling deelden de studenten zich op in verschillende teams. Het Digital & Design team waar De Kom deel van uitmaakte had onder andere de taak de tentoonstellingswebsite vorm te geven. Veel ervaring met het ontwerpen en bouwen van websites hadden de studenten niet, vertelt De Kom. ‘Maar met nieuwsgierigheid en online onderzoek kwamen we er uiteindelijk wel uit. Ik heb daar veel van geleerd en we hadden er ook echt plezier in. We moesten ook creatief zijn en niet in de valkuil trappen een fysieke tentoonstelling te proberen na te bootsen. Het was echt wel even puzzelen hoe we de thema’s die we wilden behandelden in een digitale omgeving konden uitwerken.’

Vanuit je huiskamer

Naast uitdagingen biedt een online tentoonstelling ook juist nieuwe mogelijkheden: doordat mensen er niet voor hoeven te reizen, is de tentoonstelling laagdrempeliger en kunnen er nieuwe doelgroepen mee worden bereikt, merkt De Kom op. ‘Je kunt vanuit je eigen huiskamer de nog steeds relevante kaarten en kookboeken tot in detail bekijken, dat maakt het heel toegankelijk.’

Met de tentoonstelling willen de studenten mensen aan het denken zetten over het koloniale verleden en hoe die geschiedenis effect heeft op ons samenleven anno 2021, zegt De Kom. ‘Bij ieder voorwerp stellen we vragen die uitnodigen tot reflecteren. Zelf vond ik het ook heel leerzaam om samen met mijn medestudenten na te denken over deze problematiek. Ik hoop dat we erin geslaagd zijn dat over te dragen op de bezoekers.’