Vreemde metalen

Vreemde metalen worden zo genoemd omdat ze zich onttrekken aan de standaardeigenschappen van metalen. Hun elektrische weerstand stijgt lineair met de temperatuur tot aan hun smeltpunt. Prof.dr. Nigel Hussey (RU) wil met collega's uit Leiden, Utrecht en Amsterdam (UvA) onderzoeken of vreemde metalen mogelijkheden bieden voor quantumverstrengeling over langere afstanden, gebaseerd op holografische principes. Het programma verbindt toonaangevende onderzoekers op het gebied van snaartheorie en quantum-many-body-theorie, met experimentele vaste-stoffysici, om de fundamentele fysica van vreemde metalen te doorgronden.

Hussey reageert: ‘We zijn verheugd met deze toekenning. Dit programma is wereldwijd het eerste dat experiment en theorie combineert om de oorsprong te achterhalen van het gedrag van vreemde metalen, gerelateerd aan supergeleiding bij hoge temperatuur. We zijn geinspireerd door theorieën die oorspronkelijk zijn ontwikkeld voor quantumzwaartekracht, en de timing van dit nieuwe programma geeft ons een voorsprong op de globale competitie in dit vakgebied – iets waarvan we verwachten de komende vijf jaar profijt te hebben.’

Vanuit de Universiteit van Amsterdam zijn dr. Erik van Heumen en prof. dr. Mark Golden betrokken bij het ‘Vreemde metalen’-programma.

Nieuwe horizons verkennen

Ruimte-tijd, zwarte gaten en quantuminformatie

Er zijn nieuwe en onverwachte parallellen tussen zwaartekracht en quantuminformatietheorie ontdekt die betekenen dat ruimte-tijd en zwaartekracht niet op zichzelf staan, maar voortkomen uit het gezamenlijke gedrag van bepaalde quantumvrijheidsgraden. In dit programma wil prof.dr. Eric Bergshoeff (RUG) met collega's uit Amsterdam (UvA), Leiden en Utrecht de algemene principes en wiskundige wetten achter quantumzwaartekracht ontdekken en wat de gevolgen zijn voor de natuurkunde van zwarte gaten en kosmologie. Het consortium zal zich richten op snaartheorie, maar ook nieuwe concepten gebruiken uit zowel quantuminformatietheorie als de vastestoffysica.

Programmaleider Bergshoeff blikt vooruit: ‘De quantuminformatietheorie geeft een nieuwe impuls aan het fascinerende onderzoek naar de quantumzwaartekracht. De emergente zwaartekracht die hieruit voortvloeit verandert voorgoed ons beeld van ruimte, tijd en krachten met mogelijk verstrekkende gevolgen voor ons begrip van zwarte gaten en kosmologie.’

Vanuit de Universiteit van Amsterdam zijn dr. Alejandra Castro en diverse andere leden van de String Theory Group betrokken bij het ‘Nieuwe horizons verkennen’-programma.

Vrije FOM-Programma's

In een Vrij FOM-programma bundelen specialisten van verschillende Nederlandse kennisinstellingen hun krachten op specifieke terreinen. De onderzoeksgroepen werken aan gebieden, waarop de Nederlandse natuurkunde internationaal uitblinkt en waarvan het wetenschappelijk en maatschappelijk belang duidelijk aanwezig is. De nieuwe onderzoeksprogramma's moeten leiden tot wezenlijk begrip van recent ontdekte verschijnselen en in sommige gevallen ook zicht bieden op nieuwe technologieën. FOM streeft met de Vrije FOM-programma's twee doelen na: een zo hoog mogelijke kwaliteit van het natuurkundig onderzoek in Nederland plus focus op wetenschappelijke onderwerpen en bundeling van onderzoeksactiviteiten. Met de Vrije FOM-programma's voert FOM via haar subgebieden ook strategisch onderzoeksbeleid.