Voor de beste ervaring schakelt u JavaScript in en gebruikt u een moderne browser!
Je gebruikt een niet-ondersteunde browser. Deze site kan er anders uitzien dan je verwacht.
Hoe zorg je ervoor dat kinderen niet alleen leren over wetenschap, maar ook dat zij zelf wetenschappers kunnen zijn? Het project Lil'Scientist, een initiatief van KiDLAB ontwikkeld in samenwerking met o.a. de IMC Weekendschool, lanceert vandaag een reeks volledig uitgewerkte, gratis te downloaden lesbundels voor het primair onderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs.

De lespakketten zijn ontworpen om wetenschap toegankelijk te maken voor iedereen: ook voor kinderen die er in hun dagelijks leven minder snel mee in aanraking komen. Het zijn zes lespakketten over uiteenlopende disciplines: van filosofie tot oceanografie.

Kinderen achter het stuur

Volgens projectleider dr. Eddie Brummelman, oprichter van KiDLAB, schieten traditionele vormen van wetenschapsonderwijs tekort: ‘Vaak komen wetenschappers in de klas om te vertellen wat wetenschap is. Daardoor kunnen kinderen onbedoeld de indruk krijgen dat zij bepaalde kennis missen, en dat alleen volwassenen deze kennis kunnen aanvullen. Maar kinderen zijn geboren wetenschappers. Ze zijn nieuwsgierig, vol doorzettingsvermogen en onderzoeken de wereld op hun eigen manier. Met Lil Scientist zetten we juist hen achter het stuur.’

Copyright: UvA
Zonder gelijke kansen raakt de wetenschap kinderen kwijt die juist vernieuwende perspectieven inbrengen Eddie Brummelman

Praktische opdrachten die de wereld van kinderen binnenhalen

De lespakketten zijn zo ontwikkeld dat leerkrachten geen voorbereidingstijd nodig hebben: ieder lespakket bevat lesdoelen, kant-en-klare PowerPointpresentaties, volledig uitgeschreven scripts en aanvullend materiaal.

De lespakketten bevatten actieve opdrachten die aansluiten bij de leefwereld van kinderen:

  • In Woordworstelen gaan leerlingen de straat op om afscheidsgroeten te verzamelen en onderzoeken ze hoe taal verschilt per buurt of achtergrond.
  • In Plastic Soep speuren kinderen naar zwerfplastic in hun eigen omgeving en ontdekken ze hoe afval via rivieren in de oceaan terechtkomt.
  • In Markten denken kinderen na over morele dilemma’s, zoals: is het oké om iemand te betalen om een verjaardagskaart voor je oma te schrijven?

Ontwikkeld mét kinderen, voor kinderen

De lessen werden samen met wetenschappers en leerlingen van de IMC Weekendschool ontwikkeld. In verschillende pilots testten kinderen onderdelen van de lespakketten, waarna de feedback direct werd verwerkt. Marleen Hoebe, junioronderzoeker bij KiDLAB, coördineerde dit proces: zij zorgde ervoor dat wetenschappers en leerlingen elkaar echt begrepen.

Copyright: UvA
Kinderen ontdekken dat wetenschap geen uitzonderlijke vaardigheid is die slechts enkelen bezitten, maar een manier van denken die iedereen in het dagelijks leven kan leren toepassen Eddie Brummelman

Een sprekend voorbeeld komt uit de les ‘Wie is de wetenschapper?’, waarin kinderen stereotype beelden van wetenschappers onderzoeken. ‘Een meisje tekende onze student-assistent Justine na. Dat Justine een vrouwelijke wetenschapper is, was voor haar een eyeopener. Toch tekende ze haar automatisch met een labjas en reageerbuizen, terwijl Justine een sociale wetenschapper is. Dat laat zien hoe hardnekkig sommige stereotypes zijn, maar ook hoe waardevol het is om ze bespreekbaar te maken’, vertelt Brummelman.

Wetenschap als iets van iedereen

Lil‘Scientist richt zich nadrukkelijk op het bereik van kinderen uit wijken met lage gemiddelde inkomens. Brummelman: ‘Als samenleving zijn we verplicht om kinderen gelijke kansen te bieden, ongeacht waar ze geboren worden of hoeveel geld hun ouders verdienen. Zonder gelijke kansen raakt de wetenschap grote groepen kinderen kwijt die juist vernieuwende perspectieven inbrengen.’

De lesbundels moeten kinderen laten zien dat wetenschap:

  • geen elitaire baan is voor een kleine groep mensen, maar een vaardigheid die iedereen kan leren.
  • geen solo-activiteit is, maar teamwork. Kinderen denken vaak dat wetenschappers alleen op hun zolderkamertje onderzoek zitten te doen.
  • niet alleen draait om reageerbuisjes, maar ook over grote maatschappelijke vragen: Hoe voorkom je plastic in de oceaan? Hoe bouw je een eerlijke samenleving? Hoe werkt een algoritme op TikTok?

Volgens Brummelman raken de lespakketten precies de kern: ‘Kinderen ontdekken dat wetenschap niet alleen iets is wat je in een lab doet, maar vooral een manier om de wereld om je heen te begrijpen en kritisch te bevragen. Dat is misschien nog wel belangrijker dan de ambitie om later wetenschappelijk onderzoeker te worden.’

Dr. E. (Eddie) Brummelman

Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen

Programme group: Developmental psychopathology