In totaal zijn in deze ronde van de SGW Open Competitie 59 onderzoeksvoorstellen gehonoreerd. De projecten beslaan de hele breedte van het SGW-onderzoeksveld, sommige met een interdisciplinair of domeinoverstijgend karakter, en duren maximaal 5 jaar. Per project gaat het om financiering van maximaal 400.000 euro.

De gehonoreerde projecten

Prof. dr. Christian Burgers (Communicatiewetenschap): Wanneer de leugen wortel schiet: hoe misinformatie risicogroepen beïnvloedt
Online misinformatie is een grote uitdaging voor onze samenleving, maar de negative impact kan verschillen per persoon en per bericht: lang niet iedereen valt voor elk bericht met misinformatie. Burgers gaat onderzoeken welke groepen het meest vatbaar zijn voor welke soorten misinformatie. Daarnaast ontwikkelt en test hij verschillende nieuwe interventiemethodes om juist deze groepen weerbaarder te maken tegen misinformatie.

Dr. Kristina Irion (Informatierecht): Kunstmatige geheimen? Transparentie in de digitale en dataregulering van de EU
Er is een fundamentele spanning tussen geheimhoudingsclaims en transparantiebehoeften. Dit is vooral duidelijk in het digitale ecosysteem, waar het opsporen van onrechtmatige discriminatie en oneerlijke of misleidende praktijken enig bewijs of op zijn minst bruikbare informatie vereist. In het licht van het digitale 'Act-ivisme' van de EU onderzoekt Irion hoe de digitale en dataregulering van de EU de bescherming van vertrouwelijke informatie weegt ten opzichte van transparantie. Vooral onderzoek in het algemeen belang door bijvoorbeeld journalisten, vakbonden of consumentenbonden kan een reden zijn voor transparantie.

Dr. Vincent Kuitenbrouwer (Geschiedenis): Verre stemmen: de rol van Indonesische programmamakers bij Radio Nederland Wereldomroep (1945-1965)
Door zich te richten op programmamakers uit het Mondiale Zuiden draagt Kuitenbrouwer met zijn onderzoeksprojecht bij aan de geschiedschrijving van internationale radio-uitzendingen. De centrale casestudy is de geschiedenis van het Indonesische programma van Radio Nederland Wereldomroep (RNW) tussen 1945 en 1965. Door gebruik te maken van RNW-archieven belicht Kuitenbrouwer de rol van Indonesische programmamakers in die periode. Kuitenbrouwers methodologie is bedoeld om een gezamenlijke onderzoeksagenda op het gebied van radiostudies te lanceren en introduceert een nieuw perspectief op de Nederlandse mediageschiedenis.

Dr. Matthijs Lok (Europese studies): Rechtse radicalen: ultraroyalistische oppositie en parlementaire democratie in de Europese Restauratie
Lok onderzoekt de ambivalente democratische erfenis van rechtse radicalen in het Frankrijk en Europa van de vroege negentiende eeuw. Hij beantwoordt de vraag waarom en hoe de zogenaamde ‘ultra-royalisten’ tussen 1814-1830, ondanks hun kritiek op democratische vernieuwingen van de Franse revolutie, voor hun doeleinden veelvuldig gebruik maakten van de instrumenten van de parlementaire democratie zoals grondwetten, parlementen, verkiezingen en burgerrechten. Het onderzoek levert nieuwe inzichten op in de paradoxale bijdrage van deze monarchisten aan de ontwikkeling van de democratie in Europa, en plaatst daarnaast het hedendaagse vraagstuk van het rechtsradicalisme in een bredere historische context.

Dr. Bram Mellink (Geschiedenis): Een zorgzame samenleving? Een sociale geschiedenis van hiv en aids in Nederland sinds de jaren tachtig
In dit project onderzoekt Mellink de Nederlandse reactie op de uitbraak van aids in de jaren tachtig, met bijzondere aandacht voor de sociale gevolgen die de hiv-epidemie voor betrokkenen had. Via interviews met mensen die direct met het virus te maken kregen – zoals mensen met hiv, betrokken verpleegkundigen, artsen, activisten en beleidsmakers – brengt Mellink de rol van de overheid tijdens de aidscrisis in kaart, en laat hij zien welke maatschappelijke gevolgen deze aanpak voor direct betrokkenen heeft gehad. Zo worden de maatschappelijke gevolgen van AIDS in kaart gebracht, met aandacht voor de korte en lange termijn.

Prof. dr. Theo Offerman (Economie): Wanneer moeten ethisch betwiste markten toegestaan worden?
Veel maatschappelijke problemen zijn in de kern markt-ontwerpvraagstukken. Waar huidig onderzoek de focus legt op efficiency, wil Offerman de fairness-percepties van mensen meenemen. Hij onderzoekt waarom mensen bezwaar hebben tegen de oplossingen aangereikt door economen. Dit helpt in de zoektocht naar aangepaste ontwerpen die meer steun van mensen krijgen. Offermans onderzoek betreft markten waarin verkopers prijzen dynamisch vaststellen en markten waarin consumptie negatieve effecten voor anderen opleveren. Hij onderzoekt ook waarom markten voor challenge trials en orgaandonatie niet bestaan, en of er ontwerpen bestaan die mensen wel wenselijk vinden.
Offerman voert het project uit samen met dr. Andreas Ziegler van de VU.

Dr. Olga Sezneva (Sociologie): Omstreden objecten, verbonden geschiedenissen
In dit interdisciplinaire en multimodale onderzoeksproject verkent Sezneva de nasleep van geweld, ontheemding en onteigening vanuit een cultureel perspectief. Ze kijkt onder meer hoe verlies wordt overleefd in een traditie en hoe buit verandert in erfgoed. Sezneva richt zich op de productie van keramiek in een regio die vóór 1945 Duits was en na de Tweede Wereldoorlog Pools werd. Zeventig jaar later belichamen dezelfde keramische objecten twee verschillende subjectiviteiten: de 'Duitse' (verguisde) en de 'Poolse' (overwinnaar). Sezneva’s project verbindt eigendom en cultuur om nieuwe perspectieven te bieden op de blijvende gevolgen van geweld en ontheemding.

Dr. Eline Smit (Communicatiewetenschap) & dr. Mirte Kuipers (Geneeskunde): Omgaan met verleiding in de stad: hoe persoonlijke hulp op het juiste moment kan helpen om nicotineverslaving te doorbreken
Nicotine is zeer verslavend en schaadt zowel de fysieke als mentale gezondheid. Ondanks ambities voor een Rookvrije Generatie, neemt het roken en vapen toe. Om jongvolwassenen in Amsterdam te helpen hun nicotinecravings te overwinnen, passen Smit en Kuipers in hun project state-of-the-art systeemmethoden toe om de Quit Sense Amsterdam-app te ontwikkelen. Deze app biedt gepersonaliseerde, ‘just-in-time’ en context-getriggerde ondersteuning om jongvolwassenen te helpen hun cravings, die worden getriggerd door de stedelijke omgeving, te beheersen. Door te onderzoeken hoe het stadsleven nicotine gebruik beïnvloedt, willen de onderzoekers een effectieve tool ontwikkelen die jonge mensen in staat stelt gezonder en nicotinevrij te leven.

Dr. Sindy Sumter (Communicatiewetenschap): Herontwerpen van sociale media: hoe kunnen sociale media het voor jongeren moeilijker en makkelijker maken om te stoppen met scrollen?
Sociale media zijn zo gemaakt dat ze jonge gebruikers zo lang mogelijk online houden, vaak langer dan ze willen. Om dit aan te pakken, is kennis en bewijs nodig over hoe het ontwerp van platforms samenhangt met het te veel gebruiken van sociale media. In dit project wil Sumter effectieve ontwerpelementen vinden die jongeren helpen om weer controle te krijgen over hoe ze sociale media gebruiken.
Sumter voert het project uit samen met dr. Helen Vossen van de Universiteit Utrecht.

Dr. Hilde Voorveld & dr. Joanna Strycharz (Communicatiewetenschap): Hoe de algoritmes van TikTok het consumentengedrag van kwetsbare mensen beïnvloeden
Commerciële bedrijven en merken gebruiken algoritmes op sociale media om in het geheim de kwetsbaarheid van specifieke individuen uit te buiten door hun gedachten, gevoelens en gedrag te beïnvloeden. Dit kan leiden tot ongelijkheid waarbij bepaalde mensen vaker worden blootgesteld aan oneerlijke commerciële praktijken en worden aangezet tot schadelijk gedrag. In hun project demystificeren Voorveld en Strycharz dergelijke algoritmische beïnvloeding op TikTok onder adolescenten en jongvolwassenen. Met innovatieve methoden onderzoeken zij wie het vaakst wordt blootgesteld aan algoritme-gedreven commerciële communicatie, hoe verschillende soorten mensen ermee omgaan en worden beïnvloed, en hoe we mensen kunnen helpen om negatieve gevolgen te verminderen.

Dr. Esmée Zwiers (Economie): Hormonen aan het werk: hoe de overgang de arbeidsmarktuitkomsten van vrouwen beïnvloedt
Vanwege het toenemende aandeel werkende vrouwen van middelbare leeftijd op de arbeidsmarkt, krijgen meer werkende vrouwen tijdens hun loopbaan te maken met de overgang. Hoewel deze grote biologische verandering vaak gepaard gaat met aanzienlijke lichamelijke en geestelijke gezondheidsproblemen, is het causale effect hiervan op de carrières van vrouwen nog onbekend. In dit innovatieve project onderzoekt Zwiers de causale impact van de overgang op de arbeidsmarktparticipatie en -inkomsten van vrouwen. Bovendien bestudeert zij hoe dit effect beïnvloed wordt door ongelijkheid in toegang tot zorg en kijkt ze naar de rol van vrouwvriendelijke werkplekvoorzieningen. De inzichten zullen bijdragen aan het bevorderen van gendergelijkheid op de werkplek.
Zwiers voert het project uit samen met prof. dr. Anne Gielen van de Erasmus Universiteit Rotterdam.