In zijn proefschrift verkent Vacano hoe de populairste films van vandaag niet alleen vergelijkbaar zijn met klassieke epen zoals de Ilias van Homerus en de Aeneis van Vergilius, maar ook hoe die films onze interpretatie van antieke teksten veranderen.

‘Mijn onderzoek begon met de vraag wat het ‘epos’ van onze tijd is’, vertelt Vacano. ‘Soms wordt beweerd dat het epos niet meer bestaat, maar dat is niet waar. De fantasyfilms van nu zijn lange, meeslepende verhalen over helden die grootse daden verrichten – precies zoals in de heldendichten van Homerus en Vergilius. Ze gaan over goed en kwaad, bevatten veldslagen en queestes, en roepen sterke emoties op bij het publiek, net zoals de antieke epiek dat deed bij haar toehoorders.’

Cruciale bouwstenen

Vacano laat zien dat een blik achter de schermen van het moderne Hollywood al snel de invloed van de oudheid blootlegt. Aristoteles’ werk over drama en epen – de Poëtica – wordt in praktisch iedere scenarioschrijfcursus behandeld, net als het werk van mytholoog Joseph Campbell en zijn concept van de hero’s journey.

‘Campbell beschrijft een universele verhaallijn die voortkomt uit antieke mythen en die wordt nu gebruikt als blauwdruk voor scripts. De werken van Aristoteles en Campbell zijn cruciale bouwstenen voor de populaire storytelling en daarmee zijn de fundamenten van het moderne medialandschap dus voor een belangrijk deel klassiek’, aldus Vacano.

Door de lens van Star Wars

Centraal in Vacano’s onderzoek staat het idee van wederzijdse beïnvloeding, waarbij moderne vertelstructuren – die hun oorsprong vinden in de oudheid – op hun beurt onze interpretatie van de oorspronkelijke teksten beïnvloeden. ‘Campbells hero’s journey is een interessant geval’, zegt Vacano, ‘want hoewel die gebaseerd is op verhalen uit de oudheid, is zijn aanname dat elk epos één centrale held,  moet hebben, lang niet altijd terug te vinden in de antieke teksten. In de Ilias bijvoorbeeld is Achilles een centrale figuur, maar is Hektor minstens zo belangrijk en heroïsch. Het idee dat elk epos draait om één ‘superheld’, is eigenlijk een moderne interpretatie, gevormd door de vertelnormen van nu. We kijken tegenwoordig naar Homerus en Vergilius door de lens van Star Wars, en niet andersom.’

Antieke sequels en spin-offs

Vacano keek ook naar de hedendaagse film- en televisieobsessie met ‘world-building’ – het creëren van complete eigen werelden. Dat wordt vaak als uniek beschouwd voor de franchises van nu, met hun sequels en spin-offs, maar volgens Vacano functioneerden de epen uit de oudheid op een soortgelijke manier. ‘De Odyssee was in feite een vervolg op de Ilias en Vergilius’ Aeneis is een soort Romeinse spin-off van Homerus’ universum.’

Springlevend in nieuwe vormen

Het epos is verre van achterhaald, en springlevend en voortdurend in ontwikkeling, concludeert Vacano. ‘De epische traditie is springlevend in verschillende nieuwe vormen. Het epos van nu kan een Marvel-film, een animeserie of een videogame zijn. Tegelijkertijd is het geen volledige terugkeer naar het verleden. Het zijn nieuwe verhalen die wereldwijd weerklank vinden, gebouwd op de fundamenten van zowel klassieke mythologie als moderne fantasy.’