Voor de beste ervaring schakelt u JavaScript in en gebruikt u een moderne browser!
Je gebruikt een niet-ondersteunde browser. Deze site kan er anders uitzien dan je verwacht.
Het einde van de hevige oorlog tussen Israël en Hamas lijkt nog niet in zicht: Israëlische gijzelaars worden nog altijd vastgehouden en Gaza wordt door de VN omschreven als de ‘hel op aarde’. Noorwegen, Spanje en Ierland willen Palestina erkennen als staat in een poging het geweld in Gaza in te dammen. Universiteitshoogleraar International Law and Sustainability André Nollkaemper duidt de laatste ontwikkelingen.
Shutterstock

Waarom is het van belang of Palestina een staat is?

‘Als Palestina een staat is, betekent dat dat internationaal recht het Palestijnse grondgebied en de Palestijnse bevolking beschermt. Het is een fundamentele regel van internationaal recht dat een staat geen geweld mag gebruiken tegen een andere staat. Die regel geldt pas, en beschermt Palestina pas, als Palestina een staat is. Het verandert ook de onderlinge verhouding tussen Palestina en Israël in de onderhandelingen over duurzame vrede. Nu onderhandelt Palestina vanuit een ondergeschikte positie, maar dan zouden in ieder geval formeel de verhoudingen gelijk zijn. Ook kan Palestina, als het een staat is, volwaardig meedoen in de internationale gemeenschap. Dan kan Palestina bijvoorbeeld lid worden van de Verenigde Naties en daarin volwaardig stemrecht krijgen. Nu is dat niet zo.’

Wat is het nut van Palestina erkennen als staat?

‘Als één of twee staten Palestina als staat erkennen, betekent dat nog niet dat Palestina een staat is. Dat hangt uiteindelijk af van de vraag of Palestina voldoende controle heeft over grondgebied en een bevolking. Maar erkenning kan wel van groot belang zijn om juridisch te kunnen vaststellen dat Palestina een staat is. Hoe meer staten Palestina erkennen, hoe moeilijker het wordt voor andere landen, zoals Israël, Nederland en de Verenigde Staten, om te ontkennen dat Palestina een staat is. Bovendien kan erkenning Palestina ook helpen om gezag uit te oefenen over het grondgebied en de bevolking, bijvoorbeeld door weer een regering te krijgen die internationaal en nationaal effectief kan functioneren.’ 

Copyright: geen
Als één of twee staten Palestina als staat erkennen, betekent dat nog niet dat Palestina een staat is

Welke gevolgen kan dat hebben?

‘Erkenning heeft in eerste instantie alleen gevolgen tussen de erkennende staten; nu bijvoorbeeld Noorwegen en Palestina. Zij kunnen dan ambassadeurs uitwisselen, verdragen sluiten, en Noorwegen zal in dat geval instemmen met lidmaatschap van Palestina van internationale organisaties. Noorwegen heeft dan ook andere juridische argumenten tegen Israël om zich terug te trekken uit Palestijns grondgebied.'

Drie landen willen Palestina nu erkennen als staat. Moeten er meer volgen wil dat zoden aan de dijk zetten?

 ‘Er is niet een vaste grens van hoeveel staten Palestina moeten erkennen wil het gevolgen hebben. Tussen de ruim 140 staten die Palestina al hebben erkend en Palestina heeft het nu al gevolgen. Ik denk niet dat voor Israël, de Verenigde Staten en Nederland deze drie extra staten het verschil gaan maken. Maar het gaat wel schuiven, en zij nemen steeds meer een geïsoleerde positie in.’

Is dit een stap dichter naar het einde van de oorlog?

‘Een heel kleine stap. Uiteindelijk zal het einde van de oorlog volgens mij afhangen van interne politieke veranderingen in Israël. Maar buitenlandse druk en isolatie kunnen daarbij wel een verschil maken. De groei van het aantal staten dat Palestina erkent, is een stap naar verdere druk op Israël met mogelijk interne gevolgen. Maar erkenning, en zelfs het einde van de oorlog, zal niet het eindpunt zijn. Er zullen nog lange en ingewikkelde onderhandelingen moeten volgen over bijvoorbeeld grenzen, bescherming van minderheden, en vluchtelingen.’

Prof. mr. P.A. (André) Nollkaemper

Bestuur en Bestuursstaf