Carina Hoorn, associate professor aan het Instituut voor Biodiversiteit en Ecosysteem Dynamica van de UvA, is de hoofdauteur van het eerste hoofdstuk van het rapport - Geologie en geodiversiteit van de Amazone: Three billion years of history - en co-auteur van het tweede hoofdstuk - Evolution of Amazonian biodiversity. Hoorn: ‘Het Amazonegebied is een van de belangrijkste hotspots voor biodiversiteit op aarde. Als we het nu verloren laten gaan, is het voor altijd verdwenen.’ 

10% van alle bekende soorten  

Het Amazonebekken is een van de biologisch meest diverse gebieden ter wereld. Meer dan 10% van alle bekende dier- en plantensoorten zijn er te vinden. Maar, de werkelijke soortenrijkdom van de Amazone wordt momenteel onderschat: om de dag wordt een nieuwe soort gevonden. Het stroomgebied produceert ook de grootste rivierafvoer op aarde, goed voor zo'n 16 tot 22% van de totale rivierafvoer naar de oceanen in de wereld. En het is een cruciale koolstofopslagplaats, die ongeveer 150 tot 200 miljard ton koolstof in zijn bodems en vegetatie vasthoudt.  

Toch heeft de mens een steeds dramatischer invloed op de Amazone. Ongeveer 17% van de Amazonebossen is al omgezet in andere vormen van landgebruik en nog eens ten minste 17% is aangetast. Deskundigen schatten dat tussen 1995 en 2017 366.300 km2 bos is aangetast, en elk jaar branden honderdduizenden hectaren bos in het hele stroomgebied af doordat branden uitbreken van nabijgelegen weilanden of recentelijk ontboste gebieden.  

Kansen voor duurzame ontwikkeling 

Het SPA-rapport dringt er bij de beleidsmakers op aan om nu in actie te komen en beveelt een onmiddellijk ontbossingsmoratorium aan in gebieden waar het omslagpunt al bijna is bereikt. Ook wordt opgeroepen om vóór 2030 in het hele Amazonegebied te komen tot nul ontbossing en nul aantasting van bossen. In het rapport worden verschillende paden voor duurzame ontwikkeling aangegeven en wordt onderstreept hoe belangrijk het is om wetenschappelijk onderbouwde, datagestuurde aanbevelingen te doen. Technologische innovaties en op de natuur gebaseerde oplossingen moeten verder aangemoedigd worden waarbij de kennis van inheemse volkeren en plaatselijke gemeenschappen wordt gebruikt om de besluitvorming en de beleidsvorming te sturen. 

‘Het Amazonegebied heeft een lange geschiedenis, met regenwouden die meer dan 60 miljoen jaar geleden zijn ontstaan. Dit gevoelige ecosysteem slaagde erin zich langzaam aan te passen aan veranderingen in het klimaat en het landschap. Dit is hoe geologie werkt - langzaam,’ zegt Hoorn. 'Maar misschien overleeft het ecosysteem de ongekende snelheid van verandering door menselijk toedoen niet. We moeten mensen bewust maken van de risico's van het verlies van het regenwoud. En we moeten de gevolgen van ontbossing, zoals verhoogde erosie en klimaatverandering, verder onderzoeken.' 

Lees verder

Science Panel for the Amazon (SPA)  

Het Amazon Assessment Report 2021  

Samenvatting van het Amazon Assessment Report 2021 (ondetekend door Carina Hoorn and collega-werkgroepleiders)     

Beleidsbrief van het Science Panel for the Amazon