Vooruitgang in de sociale wetenschappen in het algemeen, en op het gebied van de internationale betrekkingen in het bijzonder, is sterk afhankelijk van de ontwikkeling van theorieën om empirisch onderzoek te inspireren en mogelijk te maken. De disciplinaire identiteit van het vakgebied Internationale Betrekkingen is gestructureerd rond debatten tussen meta-theoretische posities. Dat wordt vaak bekritiseerd als onproductief, maar Annette Freyberg-Inan betoogt in haar oratie dat het juist nuttig is, omdat die debatten nooit worden opgelost.

Zij dienen als een voortdurende herinnering aan de dilemma's waarmee geleerden op dit gebied moeten werken, en dus als een leidraad om hen weg te leiden van overmoed en dogmatisme. Kritische Theorie als wetenschappelijke benadering is bijzonder geschikt om de noodzakelijke afstand tot de polen in deze debatten te bewaren en om een wetenschap mogelijk te maken die zowel scherp is voor de realiteiten van de macht als productief in het inspireren van progressieve verandering.

Annette Freyberg-Inan legt uit waarom het belangrijk is om bezig te zijn met theorievorming in de sociale wetenschappen, en waarom empirisch onderzoek niet kan werken zonder goed gevoed te worden vanuit theoretisch onderzoek. Het vakgebied Internationale Betrekkingen trekt zijn identiteit vooral uit zijn relatief abstracte theorieën en de conflicten tussen theoretische standpunten. Is dat vruchtbaar? Freyberg-Inan zegt van wel, omdat die conflicten blijven aangeven dat nog de ene nog de andere kant gelijk moet krijgen, en dat onderzoek juist ertussen moet worden bedreven.

Freyberg-Inan is Kritisch Theoreticus, en pleit dan ook voor deze invalshoek, omdat deze zowel het relativisme van post-positivistische als de gesloten zelfverzekerdheid van positivistische benaderingen mijdt en daarom zowel fundamenteel-kritisch als constructief-pragmatisch kan worden toegepast.

Prof. dr. A. Freyberg-Inan, hoogleraar Theorie van de Internationale Betrekkingen: How to change the world, theoretically: International Relations Theory, its eternal debates, and how Critical Theory can help us to never resolve them.