Begin 1944 deporteren de nazi’s de Joodse arts en wetenschapsfilosoof Ludwik Fleck (1896-1961) naar Buchenwald. Hij moet in Block 50 leidinggeven aan wetenschappelijke dwangarbeiders die onder doodsbedreiging een vaccin tegen vlektyfus moeten ontwikkelen. Na de oorlog beschrijft Fleck hoe dit team, met ook een ‘Nederlandse student biologie’, meent daarbij op de goede weg te zijn. Fleck weet beter, maar houdt dit geheim.

Op grond van zijn wetenschapsfilosofische theorie uit 1935, over het ‘ontstaan van wetenschappelijke feiten’, regisseerde hij een schimmenspel. Met deze ‘harmonie der dwaling’ misleidde hij de Sturmbannführer en redde hij het leven van medegevangenen.

Tijdens het college wordt de identiteit van de Nederlandse biologiestudent onthuld en worden voor het eerst de unieke foto’s uit Block 50 in het openbaar getoond. Flecks inzichten blijken onverminderd van belang voor de wetenschap van vandaag.

Aansluitend presenteert Boom Geschiedenis het boek ‘Denkdwang’ met een gedetailleerde weergave van het college.

Dit afscheidscollege is hier live te volgen. 

Prof. dr. P. van Gool, hoogleraar Neurologie: "Harmonie der Dwaling: Ludwik Fleck, een nepvaccin en een Amsterdamse student."