Het Angora-album, gemaakt in opdracht van de SS en na de oorlog gevonden tussen documenten van Heinrich Himmler, bevat beeld van konijnen met een dikke, volle vacht, klaar om gebruikt te worden voor de verwarming van uniformen van de Wehrmacht. Volgens Busch laat het album en bijbehorend onderzoek zien hoe ver Nazi-ideologie doordrong in de alledaagse praktijk, van de SS-ers zelf, maar ook van de wereld daaromheen. 'Notitieboeken van particuliere fokkerijen uit die tijd spreken van het ‘goede werk van onze broeders van de SS.'

Ideologie versterken

Busch plaatst de beelden in de context van de omgeving waar ze in geschoten werden. 'SS-officieren en bewakers die in de kampen meewerkten en toezagen op de dagelijkse marteling en vernietiging van gevangenen, zorgden tegelijkertijd voor de konijnen die genoeg bewegingsruimte en krachtvoeding moesten krijgen.' Volgens Busch zijn het foto’s die het wereldbeeld van de dader laten zien. 'Het Angora-album geeft een inkijk in hoe ideologie geschapen en bevestigd wordt door dingen te laten zien. Ze bevestigen ideeën van kracht en viriliteit, maar ook een extreme focus op nuttigheid, die in het nationaal socialisme zo’n belangrijke rol spelen.'

Höcker

'Om de betekenis van de foto’s te kunnen begrijpen, moeten we kijken naar andere beelden die in en rondom die periode gemaakt zijn', zegt Busch. 'Vanuit het perspectief van daders, getuigen en slachtoffers.' Zoals het beruchte Höcker-album, alledaagse foto’s van de SS in en rondom Auschwitz. 'Daarop zien we officieren en administrateurs die aan team-building doen en samen eten en drinken. De wetenschap dat die foto’s gemaakt zijn tussen mei 1944 en januari 1945, de periode van de Hongaarse transporten waarin het vernietigingskamp op volle sterkte draait, maken het beeld extra wrang.'

Upside-down

Het Höcker-album, maar ook de in de jaren voor de oorlog gemaakte propaganda-foto’s van Oranienburg en Dachau tonen de concentratiekampen als een noodzakelijk instrument en de mensen die ze bestieren als alledaagse mannen en vrouwen die hun werk doen, volgens Busch. 'Het zijn foto’s uit de 'upside down', de tegenovergestelde wereld van die van de gevangen, die in een wereld van extreem geweld terecht waren gekomen.'

Sonderkommando

Beelden vanuit de ogen van het slachtoffer zijn zeldzaam. 'Een serie van vier foto’s, in het geheim gemaakt door een Sonderkommando (gevangen die belast waren met de crematie van de lijken) tonen de hel in werking’' zegt Busch. 'Bedoeld als bewijsmateriaal van misdaden die zo extreem waren dat de makers van de beelden overtuigd waren dat ze niet geloofd werden als er geen beeld van was.' Andere beelden zijn er wel, maar vanuit de ogen van de dader en getuigen: registratie van aangekomen gevangen in portretfoto’s door administrateurs en verkenningsbeelden van geallieerde vliegtuigen.'

Wegkijken

'Na de oorlog deed beeld dienst als middel om de nazi als duivel neer te zetten’, zegt Busch. 'Beelden van Rudolf Höss bij de galg domineerden de media en het denkbeeld. Het werd gebruikt om de pijlen te wijzen naar een select groepje kwaadaardigen die in staat waren dit ongelofelijke kwaad te verrichten. Pas veel later kwam daar beeld bij dat liet zien hoe ook mensen buiten die kleine club SS’ers meewerkten aan het kwaad, of op zijn minst konden wegkijken. De analyse van beeld van en uit de periode van de holocaust geeft ons inzicht in hoe het kon gebeuren, inzichten die nodig zijn om te voorkomen dat bepaalde mechanismen uit de geschiedenis zichzelf herhalen.'