Gelijke groepen

Om de effecten van ouderschap goed te kunnen meten, analyseerde Ilciukas gegevens van Nederlandse stellen die een vruchtbaarheidsbehandeling ondergingen.

Vrouwen die zwanger werden via deze behandeling vergeleek hij met vrouwen bij wie dat niet lukte, zodat de enige factor die veranderde ouderschap is. ‘Voorafgaand aan de behandeling lijken beide groepen sterk op elkaar’, aldus Ilciukas. ‘Daardoor kunnen verschillen na de behandeling met redelijke zekerheid worden toegeschreven aan het ouderschap.’

 ‘Uit de onderzoeksresultaten komt dat door het ouderschap vrouwen minder gaan werken, wat ook hun inkomen verlaagt’, stelt Ilciukas in zijn proefschrift. Mannen daarentegen blijven na de geboorte van een kind ongeveer evenveel werken.

Niet alleen het kind, ook het systeem

Hoewel moederschap een duidelijke invloed heeft, nuanceert Ilciukas het beeld dat kinderen de enige oorzaak zijn van ongelijkheid. ‘Een van de uitkomsten van mijn analyse is dat minstens de helft van de genderongelijkheid en inkomsten na het ouderschap niet door kinderen wordt veroorzaakt’,  concludeert hij. Met andere woorden: ook zonder kinderen zouden vrouwen slechtere arbeidsmarktuitkomsten hebben dan mannen.

Dat betekent dat beleidsmaatregelen die zich uitsluitend richten op het combineren van werk en gezin,  zoals gratis kinderopvangtoeslag of ouderschapsverlof, niet voldoende kunnen zijn om de loonkloof volledig te dichten.

Vóór het ouderschap

De resultaten sluiten aan bij eerdere onderzoek uit Europa, waaruit bleek dat vrouwen na de geboorte van hun eerste kind langdurig minder werken, vaak zelfs tot aan hun pensioen. Maar het onderzoek van Ilciukas laat zien dat deze beslissing slechts deels een keuze is die volgt uit het ouderschap zelf. Andere factoren spelen ook mee, zoals persoonlijke voorkeur, culturele verwachtingen en arbeidsmarktdiscriminatie.

Zijn onderzoek suggereert dat het verbeteren van carrièremogelijkheden voor vrouwen en het versterken van de positie van de vrouw op de arbeidsmarkt vóór het ouderschap net zo belangrijk is als maatregelen ná de geboorte. 

Over het proefschrift

Julius Ilciukas promoveerde op 3 juli 2025 aan de UvA. Zijn proefschrift, getiteld: Fertility and Family bestaat uit drie onderzoeken over vruchtbaarheid, ouderschap en hun effecten op arbeid en familie. Het hoofdstuk over genderongelijkheid in de arbeidsmarkt is gebaseerd op data onder Nederlandse stellen die vruchtbaarheidsbehandelingen ondergingen.