De wetenschap heeft nog altijd niet kunnen ontdekken hoe menselijke spraak zich evolutionair heeft ontwikkeld. Omdat mensen en mensapen een gemeenschappelijke voorouder delen, kan inzicht in klankproductie en klankverwerving bij mensapen leiden tot inzicht in spraakontwikkeling bij mensen. 

Vergelijkbaar ritme

Adriano Lameira, postdoc aan het IBED, en collega’s onderscheidden en analyseerden twee nieuwe klanken bij een orang-oetan. Deze klanken waren nooit eerder waargenomen bij orang-oetans in het wild of in gevangenschap. De orang-oetan produceert de klanken door de lippen snel te openen en te sluiten, vergelijkbaar met de manier waarop mensen dat doen als zij praten en in hetzelfde ritme. Een van de geproduceerde klanken toont overeenkomsten met medeklinkers in de menselijke spraak; de andere klank met klinkers.

Tilda maakt medeklinkerachtige klanken (boven) en klinkerachtige klanken (onder). Video's: Adriano Lameira en Madeleine Hardus.

De observaties werden gedaan bij orang-oetan Tilda in de dierentuin van Keulen in Duitsland. Tilda is geboren op Borneo en leeft sinds haar tweede in gevangenschap. Het verzamelen van de data ging strikt volgens de richtlijnen en aanbevelingen van Tilda’s verzorger. 

Publicatiegegevens

Adriano R. Lameira, Madeleine E. Hardus, Adrian M. Bartlett, Robert W. Shumaker, Serge A. Wich, Steph B.J. Menken: ‘Speech-like Rhythm in a Voiced and Voiceless Orangutan Call’, in: PLOS ONE (2015).