11 februari 2016
Ondanks dat psychologen lang dachten dat narcisten een opgeblazen, overdreven of extreem hoge zelfwaardering hebben, laten Brummelman en zijn collega’s Sander Thomaes (Universiteit Utrecht en Universiteit van Southampton) en Constantine Sedikides (Universiteit van Southampton) zien dat narcisme en zelfwaardering fundamenteel van elkaar verschillen.
‘Op het eerste gezicht lijken narcisme en zelfwaardering één en hetzelfde, maar ze verschillen in de kern,’ vertelt Brummelman. ‘Narcisten voelen zich verheven boven anderen, maar zijn niet altijd tevreden met zichzelf.’ Uit het onderzoek blijkt dat narcisten weinig behoefte hebben aan warme, hechte relaties. Ze willen vooral graag bewijzen dat ze beter zijn dan anderen en proberen constant bewondering af te dwingen. Als narcisten de bewondering krijgen die ze willen, dan voelen zich trots; zo niet, dan voelen ze zich beschaamd en kunnen ze boos en agressief reageren.
Mensen met hoge zelfwaardering zijn juist tevreden met zichzelf, en voelen zichzelf niet verheven boven anderen. Ze vinden zichzelf een waardevol persoon, maar niet waardevoller dan anderen. Ze willen warme, hechte relaties vormen met anderen, en willen niet per se bewonderd worden. Ze worden bovendien zelden boos of agressief richting anderen.
Narcisme en zelfwaardering verschillen niet alleen in hun uitingsvorm en hun gevolgen voor sociale relaties. Ze hebben ook andere oorzaken in de kindertijd, en ze ontwikkelen zich verschillend over de levensloop, zo schrijven de onderzoekers in hun artikel.
Brummelman: ‘Het onderscheid tussen narcisme en zelfwaardering heeft belangrijke implicaties voor interventies. Westerse jongeren zijn de afgelopen decennia namelijk geleidelijk narcistischer geworden. Het is daarom belangrijk om interventies te ontwikkelen die narcisme remmen en zelfwaardering stimuleren.’
Eddie Brummelman doet zijn onderzoek binnen het Research Institute of Child Development and Education van de UvA. Dit instituut valt onder het facultair zwaartepunt Yield.
Brummelman, E., Thomaes, S., & Sedikides, C. Separating narcissism from self-esteem. Current Directions in Psychological Science (februari 2016 vol. 25 no. 1). doi: 10.1177/0963721415619737