'Podcast maakt juridische onderwerpen toegankelijk'
Nadat Niels van der Neut de masters Arbeidsrecht en Privaatrechtelijke rechtspraktijk behaalt, start hij het jaar erop als promovendus Arbeidsrecht. Hij zit nu in het laatste jaar van zijn onderzoek, maar vindt nog steeds de tijd om de podcast Juridisch Geneuzel te maken en artikelen te publiceren. ‘Ik ben altijd wel actief geweest met dingen die ik zelf leuk vind.’
Dat Niels zo succesvol zou worden in zijn studie, zag niet iedereen aankomen. ‘Ik ging er helemaal niet zo fanatiek in als ik uiteindelijk ben geworden’, zegt hij. ‘Mensen van de middelbareschooltijd zullen misschien verbaasd opkijken als ze horen wat ik nu doe.’ Op de middelbare school weet Niels niet goed wat hij wil studeren. ‘Rechten was altijd mijn tweede keus, maar er was geen nummer één.’
Door de praktijk gaat de studie leven
In zijn tweede studiejaar gaat Niels bij de Rechtswinkel Bijlmermeer werken. Daar komt hij in aanraking met arbeidsrecht en andere privaatrechtelijke vakken. ‘Het is daar begonnen, en nooit meer opgehouden’, vertelt hij. ‘Door de praktijk ging de studie leven.’ De meeste vragen zijn alledaags. Bijvoorbeeld of iemand een beëindigingsovereenkomst moet tekenen. Maar er kwam ook een keer een vrouw huilend met haar kind binnen. Ze zou de dag erop haar huis worden uitgezet. ‘Ik kon echt niet slapen voordat ik er alles aan had gedaan om ervoor te zorgen dat die mevrouw niet haar huis werd uitgezet. Dat grijpt je aan.’
Na ieder spreekuur praten de Rechtswinkelmedewerkers met een advocaat. Echt grote zaken doen ze samen of neemt de advocaat over. ‘In de loop der jaren heb ik bijvoorbeeld geleerd dat een werknemer soms gewoon een stukje waardering van zijn werkgever mist. Veel zit in het menselijke. Dat leer je niet in boeken, maar in de praktijk.’ Niels raadt studenten aan om naast de studie vooral iets te doen wat ze leuk vinden. ‘Probeer je studie te laten leven, ga niet alleen met je neus in de boeken zitten. Je ontdekt dan meer verbanden.’
Probeer je studie te laten leven, ga niet alleen met je neus in de boeken zitten
Hij noemt het een geluk dat hij actief aan de slag ging bij de rechtswinkel en er arbeidsrecht “ontdekte”. Hij vindt arbeidsrecht leuk, omdat het iets is waar alle mensen wel eens mee te maken hebben. Daar kleeft ook gelijk een nadeel aan vast. ‘Iedereen weet me te vinden voor gratis advies’, vertelt hij lachend. ‘Ook als ik druk ben, wil ik een goede vriend niet weigeren. Daardoor ben ik soms laat in de avond nog bezig om iemand te helpen. Maar dat is ook de charme van dit vak.’
Na het behalen van zijn masters Arbeidsrecht en Privaatrechtelijke rechtspraktijk in 2016 begint Niels met zijn onderzoek. Hij promoveert bij de sectie Arbeidsrecht, maar in zijn proefschrift combineert hij beide masters: arbeidsrecht en verbintenissenrecht. ‘Dit zijn twee facetten waar ik in mijn studie mee bezig ben geweest. Het was niet op voorhand mijn bedoeling om er een combinatie van te maken, maar elke keer komen die twee disciplines terug.’
In zijn proefschrift onderzoekt Niels het individuele beschermingsniveau van zzp’ers. ‘Ik hoop hiermee een bijdrage aan het debat te leveren’, legt hij uit. Hij heeft een eigen invalshoek toegevoegd. ‘Ik kijk naast de werknemer naar de huurder, de consument en de handelsagent. Ik vergelijk de zelfstandige niet met het poppetje de huurder, maar kijk naar de technieken en methodes. Hoe is de huurder beschermt en waarom is dat zo gedaan? Kun je daar iets mee voor de zelfstandige?’ Niels legt verder uit: ‘Het probleem is dat bescherming knellend kan gaan werken. Ondernemers roepen dan al snel: laat mij met rust. Maar wie wel die bescherming nodig heeft, moet die krijgen. Dat is maatwerk.’
Af en toe publiceert Niels artikelen, onder andere over zijn proefschriftonderwerp. Dat vindt hij belangrijk, want ‘wetenschappers moeten meer doen dan alleen wetenschap bedrijven.’ Hij vervolgt: ‘Ik vind het belangrijk dat je ook uit je ivoren torentje komt, zodat je niet alleen maar met je onderzoek bezig bent en in aanraking komt met mensen die er al veel van weten. Dat is ook interessant, maar een heel andere manier van debat voeren dan met mensen die er minder of zelfs niets van weten. Recht wordt gemaakt door wat er speelt in de maatschappij. Als er verkeerde dingen spelen, dan kun je hoog van de toren blazen, maar gebeurt er niets. Als iedereen roept: “het is belachelijk dat zelfstandigen geen verzekering hebben”, gaat er in de politiek wat gebeuren.’
Om diezelfde reden heeft hij met zijn studievriend Hidde Bruinsma de podcast Juridisch geneuzel opgezet. Samen willen ze op een ontspannen manier arbeidsrechtelijke onderwerpen toegankelijk maken voor met name rechtenstudenten en HR-medewerkers, al hoopt hij natuurlijk op een groter bereik. De derde podcast staat inmiddels online en gaat over ontslag.
Aan de hand van gekke en grappige casussen legt hij de rechtsregels uit. Eind februari kwam er een verkiezingsspecial uit voor een bredere groep luisteraars. Hidde en Niels hadden enkele inbellers uitgenodigd, waaronder Hanneke Bennaars (universitair hoofddocent UvA) en Paul de Beer (hoogleraar UvA). Niels vertelt: ‘We hielden de verkiezingsprogramma’s, hier en daar kritisch, tegen het licht ten aanzien van de onderwerpen beloning, bescherming en werkgelegenheid, zoals het minimumloon en de voorstellen tot een gelijkere behandeling van alle werkenden, waaronder zzp’ers.’
Wat gaat Niels doen als hij eenmaal gepromoveerd is? Hij sluit niet uit dat hij bij de UvA blijft, als er plek voor hem is, want hij is gehecht aan deze universiteit: ‘Uiteindelijk heb ik er een bachelor gedaan, twee masters en ben gaan promoveren. Nu voel ik me een soort UvA-kindje.’ Ook voelt hij zich verbonden met de vakgroep. ‘Als er een docent nodig is, voel ik me geroepen om bij te springen of aan te bieden om te helpen. Dat zit in mijn karakter, maar dat doe ik ook omdat ik mij verbonden voel.’ Hij besluit: ‘Als ik nu de wetenschap verlaat, dan keer ik later zeker weer terug.’