Voor de beste ervaring schakelt u JavaScript in en gebruikt u een moderne browser!
Je gebruikt een niet-ondersteunde browser. Deze site kan er anders uitzien dan je verwacht.

Bart van Heerikhuizen

'Interdependentieketens, het civilisatieproces en de nieuwe sociale media'

Volgens de theorie van Norbert Elias zien we in de geschiedenis van de menselijke soort een voortdurende verlenging en differentiatie van bindingen van wederzijdse afhankelijkheid. Die gedachte vindt men al bij klassieke sociologen als Spencer en Durkheim. Steeds wijzen deze schrijvers er op dat dit geen unilineair proces is, geen automatisme en dat terugslagen en zelfs omkeringen regelmatig voorkomen.

Tijdens de opkomst van de moderne sociale media vanaf de jaren tachtig is vaak de verwachting uitgesproken dat door deze innovaties veel meer mensen met elkaar verbonden zouden raken in nog langere en meer gedifferentieerde interdependentie­ketens.

Maar de laatste jaren begint men zich af te vragen of de nieuwe sociale media het voor mensen niet juist gemakkelijker maken om zich te verschansen in een netwerk van gelijkgestemden. Als dat zo is, dan dragen die nieuwe media niet bij aan een verlenging van de afhankelijkheidsbindingen, zoals werd verwacht tijdens de vroege fase van het internet, maar juist tot een verkorting van de bindingen. Elias heeft laten zien dat mensen, wanneer hun bindingen langer en omvattender worden, gedwongen zijn om meer rekening met elkaar te gaan houden, om zich meer in elkaar te verplaatsen. Als het waar zou zijn dat die bindingen nu korter en minder gedifferentieerd worden, zien we dan ook dat de omgangsvormen minder behoedzaam, minder omzichtig, rauwer?

Over de spreker

Bart van Heerikhuizen (1948) studeerde Sociologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij doceerde sociologie aan deze universiteit van 1973 tot 2013. Zijn proefschrift ging over de eerste Nederlandse hoogleraar in de sociologie, Willem Adriaan Bonger. Hij is een van de oprichters van de Kring van Amsterdamse Sociologen.