We zien dat autoritaire regimes wereldwijd universiteiten steeds vaker als doelwit nemen, door druk te zetten op academische vrijheid, kritische wetenschap te ondermijnen en autonomie te beperken. Hoe moeten Nederlandse universiteiten, waaronder de UvA, hiermee omgaan? Welke rol spelen zij in het beschermen en versterken van democratische waarden en academische vrijheid, zowel binnen als buiten de academische wereld? In andere woorden: hoe moet de universiteit haar positie en verantwoordelijkheid in een veranderend politiek landschap vormgeven? De deelnemers van het UniversiteitsForum gingen in gesprek over de rol van de universiteit in de bescherming van democratische waarden, en meer specifiek, de academische vrijheid.

Het verslag is er in het Nederlands en het Engels.

1 oktober: De weerbare universiteit in tijden van politieke omwentelingen

De tweede bijeenkomst van het UniversiteitsForum ‘nieuwe stijl’ was op dinsdag 1 oktober. Het onderwerp was ‘de weerbare universiteit in tijden van politieke omwentelingen’. De deelnemers spraken, na een plenaire introductie, in kleine groepen over verschillende deelonderwerpen die te maken hebben met de universiteit in een veranderend politiek landschap. Dit betrof niet alleen de aangekondigde bezuinigingen, maar ook kwesties als academische vrijheid (en hoe dit onder druk staat). De avond werd afgesloten met een plenair gesprek.

16 april: De universiteit als diplomafabriek?

De eerste editie was op dinsdag 16 april. Het thema was ‘De universiteit als diplomafabriek?’. Voor deze bijeenkomst waren 100 studenten, medewerkers, onderzoekers en andere vertegenwoordigers van de UvA-gemeenschap uitgenodigd via loting. Na een plenaire introductie praatten zij in kleine groepen over verschillende deelonderwerpen die te maken hebben met het onderwijs op de UvA. Daarbij ging het onder meer over kritisch denken en over verschoolsing van het universitair onderwijs. Aan het einde van de avond vond een plenair debat plaats over de belangrijkste discussiepunten.

Hieronder de verslagen van de bijeenkomsten van het UniversiteitsForum in de pilotfase .

• Bijeenkomst 3 april 2023
  Deze editie ging over studentenwelzijn in het onderwijs. Aan bod kwam onder meer de vragen wie er verantwoordelijk is voor studentenwelzijn in onze universiteit en wat studenten, docenten en andere medewerkers nodig hebben om stappen te zetten naar een gecoördineerde aanpak voor studentenwelzijn. Het verslag is er in het Nederlands en het Engels.
   
• Bijeenkomst 20 februari 2023
  De leden en gasten van het UniversiteitsForum gingen in gesprek over AI in het onderwijs. Het ging hierbij onder andere om de vragen of we AI in het onderwijs moeten benutten en of er UvA-breed beleid nodig is. Het onderwerp werd ingeleid door twee gastsprekers: Frank Benneker (informatiemanager Onderwijs) en Harrie van der Meer (coördinator (onderwijs)trainingen en onderwijsmateriaal van de Universiteitsbibliotheek). Het verslag is er in het Nederlands en het Engels.
   
• Bijeenkomst 21 september 2022
  Dat de UvA duurzamer zou moeten worden, daar is iedereen het over eens. Maar hoe duurzaam precies?  Hierover ging de leden van het Forum in gesprek op de laatste bijeenkomst van het academisch jaar. Het thema werd ingeleid door twee gastsprekers: Ewout Doorman (beleidsmedewerker duurzaamheid) en Lucy Upton (General Manager UvA Green Office).
  Het verslag is er in het Nederlands en het Engels.
   
• Bijeenkomst 13 juni 2022
  Het onderwerp van deze editie was werken en studeren met een functiebeperking. De leden van het UniversiteitsForum discussieerden aan de hand van een aantal deelvragen en stellingen. Zo ging het onder meer over de vraag of we op de werkvloer een stigma rond functiebeperkingen herkennen en hoe we ervoor kunnen zorgen dat studenten en medewerkers met een functiebeperking kunnen rekenen op maatwerk.
  Het verslag is er in het Nederlands en het Engels.
   
• Bijeenkomst 16 mei 2022
  Flexstuderen (betalen per studiepunt) is een lang gekoesterde wens van de politiek om studenten tegemoet te komen die langer over hun studie doen, zoals topsporters en studenten met een functiebeperking. De UvA experimenteert op kleine schaal al enkele jaren met flexstuderen, en staat nu voor de vraag of flexstuderen aan de UvA toekomst heeft en zo ja, in welke vorm dan? Na de zomer worden daar gesprekken over georganiseerd; het UniversiteitsForum deed hiertoe alvast een eerste aanzet. Het verslag is er in het Nederlands en het Engels.
   
• Bijeenkomst 11 april 2022
  Tijdens de eerste volledig fysieke bijeenkomst sinds de coronacrisis ging het UniversiteitsForum in gesprek over kansengelijkheid aan de UvA. Daarbij is gefocust op eerstegeneratiestudenten: studenten die als eerste in hun familie
  naar de universiteit gaan. Het verslag is er in het Nederlands en het Engels.
   
• Bijeenkomst 14 februari 2022
  De leden van het Forum spraken over het nieuwe alcoholbeleid aan de UvA.  Voorafgaand was er een introductie door Reinout Wiers, hoogleraar Ontwikkelingspsychopathologie, over de Nederlandse drankcultuur, verslavingsrisico’s en de effecten op het geestelijk en lichamelijk welzijn van onze studenten, en presenteerde Karin Walstra-Timmermans, beleidsmedewerker integrale veiligheid, de ‘ins and outs’ van het nieuwe alcoholbeleid.
  Het verslag is er in het Nederlands en het Engels.
   
• Bijeenkomst 19 januari 2022
  Een kleine zeven jaar na de bezetting van het Maagdenhuis, keerde het UniversiteitsForum terug naar de thema’s die destijds bovenaan de agenda stonden. Onder de noemer van ‘democratisering’ gingen de leden van het forum in gesprek over een vijftal stellingen die grotendeels aansluiten bij punten uit het tienpuntenplan dat het CvB naar aanleiding van de Maagdenhuisbezetting presenteerde.
  Het verslag is er in het Nederlands en het Engels.
   
• Bijeenkomst 6 december 2021
  Zou de UvA zich zoveel mogelijk moeten beperken tot het aanbieden van onderwijs en onderzoek, of is zij ook verantwoordelijk voor de gezondheid van haar studenten en medewerkers? Zo ja, in welke mate dan? En zou zij ook zorg moeten dragen voor huisvesting? De leden van het forum bespraken waar wat hen betreft de grens zou moeten liggen.
  Het verslag is er in het Nederlands en het Engels.
   
• Bijeenkomst 8 november 2021
  We zijn gewend het universitaire diploma te zien als het punt waarop leren eindigt en werken begint, maar past dat uitgangspunt nog wel bij deze tijd? Betekent dit iets voor de universiteit? In hoeverre, en op welke manier, zouden we als UvA mee moeten bewegen met het ‘leven lang leren’? En welke rol zou de beroepspraktijk eigenlijk moeten spelen in ons academisch onderwijs? Hierover gingen de leden het UniversiteitsForum en andere geïnteresseerden met elkaar in gesprek.
  Het verslag is er in het Nederlands en het Engels.
   
• Bijeenkomst 22 september 2021
  Op de eerste fysieke bijeenkomst van het UniversiteitsForum sinds een jaar stond gelijk een belangrijk thema centraal: werkdruk. Al jaren staat de beteugeling van werkdruk hoog op de agenda, maar de situatie op de werkvloer blijft penibel. Wat maakt werkdruk zo’n complex probleem? Welke factoren spelen een rol? Aan de UvA leggen we de lat hoog voor onszelf. Dat is mooi, maar zit dat niet werkdrukvermindering in de weg?
  Het verslag is er in het Nederlands en het Engels.
   
• Bijeenkomst 30 juni 2021
  Wat kan wel of niet door de bocht wat betreft on­derzoekssamenwerkingen met externe partijen? De UvA is bezig met het ontwikkelen van beleid voor een ethisch kader voor (onderzoeks)samenwerkingen met externe partijen. Het Forum boog zich over verschillende stellingen en deelvragen met betrekking tot dit onderwerp.
  Het verslag is er in het Nederlands en het Engels.
   
• Bijeenkomst 19 mei 2021
  Het UniversiteitsForum is aan de slag gegaan met de digitalisering van het onderwijs. Uitgangspunt bij de deliberaties was de conceptvisie hierover die de UvA onlangs heeft aangeboden aan de academische gemeenschap. Het thema werd ingeleid door Monique Volman, hoogleraar Onderwijskunde.
  Het verslag is er in het Nederlands en het Engels.
   
• Bijeenkomst 30 april 2021
  Nu steeds meer mensen zijn gevaccineerd, kunnen we voorzichtig na gaan denken over de toekomst. Willen we zo snel mogelijk terug naar hoe het was, of willen we bepaalde zaken voortaan anders doen? En hoe zit het met de impact van anderhalf jaar corona-onderwijs en onderzoek? Dit zijn belangrijke vragen om als academische gemeenschap over in gesprek te blijven.
  Lees in het verslag de bevindingen uit de bijeenkomst van het UniversiteitsForum over dit thema. Het verslag is ook in het Engels beschikbaar 
   
• Bijeenkomst 12 maart 2021
  De leden voor de tweede keer in gesprek over sociale veiligheid. De eerste keer, op 15 februari, gaf het Forum een eerste reactie op de presentatie van het rapport van de Taskforce Sociale Veiligheid. Vervolgens hadden de leden de gelegenheid om het rapport zelf te bestuderen en zoomden zij nu in op de concrete aanbevelingen in het rapport.
  Het verslag is beschikbaar in het Nederlands en het Engels.
   
• Bijeenkomst 15 februari 2021
  Deze speciale sessie werd in samenwerking met de Taskforce Sociale Veiligheid georganiseerd. De taskforce presenteerde het rapport ‘Doorbreken van de stiltes’, met daarin een reeks aanbevelingen om de problematiek rondom sociale veiligheid aan te pakken. Er zijn drie overkoepelende aanbevelingen: het oprichten van een Expertiseteam Sociale Veiligheid, het opnemen van sociale veiligheid in de periodieke zelfevaluatie van organisatieonderdelen, en het starten met de bewustwordingscampagne ‘Doorbreek de stiltes’. De leden van het Universiteitsforum konden vragen stellen en na de presentatie van het rapport gingen zij in break-out groepen verder in gesprek. Ook de volgende bijeenkomst staat in het teken van sociale veiligheid; de forumleden duiken dan dieper de materie in.
  Het verslag is er in het Nederlands en het Engels.
   
• Bijeenkomst 18 januari 2021
  Tijdens deze editie heeft het Forum gereflecteerd op de interne werkwijze. Het UniversiteitsForum is opgericht vanuit de idealen van de deliberatieve democratie: het idee dat er een plek moet zijn waar niet de macht van de meerderheid centraal staat, maar de macht van het goede argument. Dit uitgangspunt laat echter nog verschillende vragen open, zoals of deliberatie wel of niet in een consensus moet eindigen. Deze en meer vragen zijn behandeld, nadat eerst een nieuw huishoudelijk reglement is besproken en een akkoord werd bereikt over de procedure voor het kiezen van een voorzitter.
  Het verslag is beschikbaar in het Nederlands en het Engels.
   
• Bijeenkomst 1 december 2020
  Binnen de universiteit is volop aandacht voor integriteit in wetenschappelijk onderzoek. Naast de vraag hoe te onderzoeken, bestaan echter ook de vragen wat en met wie? Hiervoor is doorgaans veel minder aandacht. Hoe om te gaan met partners die mensenrechten schenden? Wat als goedbedoeld onderzoek voor immorele doeleinden wordt misbruikt? Is de onderzoeker op een bepaalde manier verantwoordelijk voor wat er met onderzoeksresultaten wordt gedaan? Steeds meer universiteiten maken beleid op dit gebied, ook de UvA. Het UniversiteitsForum ging in gesprek over vier vragen die aansluiten bij de uitdagingen die hierbij komen kijken.
  Het verslag is beschikbaar in het Nederlands en het Engels.
   
• Bijeenkomst 28 oktober 2020
  De toestroom van Nederlandse bachelorstudenten neemt af, in het bijzonder bij de alfa- en gammawetenschappen. Dit vormt de aanleiding voor veel reflectie binnen de UvA over wat de juiste reactie zou zijn op deze ontwikkeling. Het UniversiteitsForum ging in gesprek over vijf stellingen die aansluiten bij de uitdagingen waarvoor we gesteld staan
  Lees het verslag.
   
• Bijeenkomst 21 september 2020
  Tijdens de eerste sessie van het UniversiteitsForum in het nieuwe academische jaar stond het onderwijs in tijden van corona centraal. Hoe pakt de digitalisering in de praktijk uit? Wat werkt er goed en wat werkt absoluut niet? Hoe kunnen we als UvA met elkaar in verbinding blijven als fysieke afspraken schaars zijn? Over deze vragen en meer gingen de forumleden met elkaar in gesprek.
  Lees het verslag.
   
• Bijeenkomst 5 juni 2019
  Het eerste onderwerp van gesprek was het vervolg op het experiment UniversiteitsForum. Hoofdonderwerp waren de kernwaarden van de UvA en daarbij behorende gedragsregels.
  Lees het verslag.
   
• Bijeenkomst 18 maart 2019
  Onderwerp van gesprek was het Concept Kader Diversiteitsbeleid.
  Lees het verslag.
   
• Bijeenkomst 27 september 2018
  De leden van het UniversiteitsForum discussieerden over de politieke en morele kanten van de bekostiging van onderwijs en onderzoek.
  Lees het verslag.
   
• Bijeenkomst 24 mei 2018
  Drie thema’s stonden centraal: 1) dient de UvA-gemeenschap bepaalde politieke of morele standpunten te betrekken?, 2) van wie en voor wie is de wetenschap?, en 3) betekenis voor het personeelsbeleid.
  Lees het verslag.
   
• Bijeenkomst 25 januari 2018
  De forumleden verkenden de kernwaarden van de UvA en een mogelijk charter.
  Lees het verslag.

De secretaris van het UniversiteitsForum, Nienke Booij, is te bereiken via e-mail: universiteitsforum-bb@uva.nl.