Ingrijpende jeugdervaringen, oftewel Adverse Childhood Experiences(ACE's), van ouders beïnvloeden de ontwikkeling van hun kinderen. Het verband tussen ouderlijke ACE's, opvoedingsproblemen en geestelijke gezondheidsproblemen van kinderen kan vanuit verschillende disciplines worden verklaard (bijvoorbeeld erfelijkheid, stressgevoeligheid, subjectieve ervaringen van intergenerationele overdracht, gedeelde omgeving, gehechtheid). Maar hoe kunnen we deze kennis integreren in interventies die de intergenerationele cyclus van mentale problemen doorbreken? 

In dit onderzoek worden subjectieve ervaringen van ouders over hoe ongunstige jeugdervaringen hun ouderschap beïnvloeden, geïntegreerd met onze kennis van biologische, psychologische en maatschappelijke mechanismen. Op basis hiervan zal er een psycho-educatieve interventiemodule worden ontwikkeld en getest die kan worden ingezet binnen bestaande opvoedinterventies.

Projectteam:

• Dr. Jeanne Gubbels, Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen: Forensische kinder- en jeugdzorg & ontwikkelingspsychopathologie)
• Prof.dr. Gaston Franssen, Faculteit der Geesteswetenschappen; Nederlandse Letterkunde
• Dr. Rixt van der Veen, Faculteit Bètawetenschappen; Swammerdam Institute for Life Sciences (SILS)
• Prof.dr. Claudi Bockting, Faculteit der Geneeskunde (AMC-UvA); Psychiatrie Amsterdam UMC & Centre for Urban Mental Health
• Dr. Susanne Schulz MSc, Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen; Preventieve Jeugdzorg
• Dr. Merian Bouwmeester, NCJ

Dit project is een samenwerking tussen onderzoekers van de faculteiten Geesteswetenschappen, Maatschappij en Gedrag, en Geneeskunde. Het maakt gebruik van verschillende expertises om de overheersende rol van vlees in vroegere en hedendaagse diëten te begrijpen.

Het verminderen van de vleesinname heeft duidelijke en onbetwiste voordelen voor het klimaat, de volksgezondheid en dierenwelzijn. Dit is echter een uitdaging. Het eten van vlees is diep verankerd in het voedingspatroon van mensen, verankerd in culturele waarden, betekenissen en gedeelde conventies die bijdragen aan wat wordt beschouwd als gezond, lekker of duurzaam voedsel. Voor veel mensen is het letterlijk moeilijk voor te stellen dat een overwegend plantaardig dieet de norm wordt. Nieuwe verhalen die de historische, culturele, economische, gezondheids- en sociale waarden rond de voeding van mensen en de rol van vlees in het bijzonder respecteren, kunnen deze overgang bevorderen.  

De focus van dit project ligt op belangrijke verhalen rond voedsel en eten, met als doel nieuwe verhalen voor te stellen en te leren van voorbeelden uit het verleden en het heden. Uiteindelijk kan dit bijdragen aan nieuwe maatschappelijke normen en manieren van (denken over) het eten van vlees, en daarmee tot gezonde, duurzame voeding voor de menselijke samenleving en de planeet als geheel.

Projectteam:

• Mary Nicolaou & Wilma Waterlander, Faculteit Geneeskunde, afdeling Volksgezondheid en Arbeidsgeneeskunde
• Else Vogel, Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen, programmagroep Antropologie van Gezondheid, Zorg en Lichaam
• Samuël Kruizinga & Maroesjka Verhagen, Faculteit der Geesteswetenschappen, afdeling Geschiedenis, Europese Studies en Religiewetenschappen
• Gaston Franssen, Faculteit der Geesteswetenschappen, Capaciteitsgroep Nederlandse Letterkunde

• Emelia Quinn, Faculteit der Geesteswetenschappen, Capaciteitsgroep Engelse Taal en Cultuur

Dit project onderzoekt hoe de HIV/AIDS-crisis in de jaren tachtig de zelfwaardering van (mannelijke) homoseksuele minderheden in Nederland heeft gevormd. Recente literatuur over ‘minderheidsstress’ toont hoge (en stijgende) niveaus van mentale gezondheidsproblemen en zelfmoordpogingen in de LGBTQ+ gemeenschap, ondanks verbeterde sociale omstandigheden. Door middel van archiefonderzoek en interviews met HIV/AIDS-overlevenden zal dit project onderzoeken hoe de collectieve ervaring van HIV/AIDS de zelfwaardering van homoseksuele mannen van de jaren 1980 tot nu heeft beïnvloed. Het onderzoek zal fungeren als een verkennende stap in de richting van het indienen van een NWO Open Competitie voorstel.

Projectteam:

• Dr. Bram Mellink, Faculteit der Geesteswetenschappen, afdeling Geschiedenis, Europese Studies en Religiewetenschappen
• Dr. Jesse van Amelsvoort, Faculteit der Geesteswetenschappen, Afdeling Geschiedenis, Europese Studies en Religiewetenschappen
• Prof. dr. Jan Willem Duyvendak, Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen, Afdeling Sociologie

Hoe gezinnen met jonge kinderen omgaan met tijdsdruk: naar een collaboratief multidisciplinair en programmatische paper

Het timing en gezondheid seed grant project is een samenwerking tussen Sociologie (FMG), Psychiatrie (Amsterdam UMC) en Nederlandse Letterkunde (FGw). De onderzoekers gebruiken een sociologisch perspectief als uitgangspunt om een nieuw concept van timing-praktijken te ontwikkelen in relatie tot familiegezondheid (stress) en intergenerationele overdracht.

Timing en gezondheid zijn nauw met elkaar verbonden, bijvoorbeeld door de manier waarop we het slapen organiseren – enerzijds in relatie tot maatschappelijke en sociale eisen en anderzijds tot circadiane ritmes. Er zijn twee mogelijke gezondheidseffecten van timing als sociale praktijk. Het ene is het gezondheidseffect van bijvoorbeeld uitstel van slaap vanwege werk of een slapeloze baby. Het tweede is dat timing zelf een bron van stress kan zijn. Dit project zal een begin maken met het identificeren van aangrijpingspunten om op beide gebieden in te grijpen.

Projectteam:

• Dr. Christian Bröer, Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen; Sociologie
• Prof. dr. Claudi Bockting, Amsterdam UMC / UvA Psychiatrie
• Prof. dr. Gaston Franssen, Faculteit der Geesteswetenschappen; Nederlandse letterkunde

Om de gezondheid van mens en planeet te beschermen is het noodzakelijk ons niet-duurzame mondiale voedselsysteem te hervormen. De “food as commons”-benadering biedt een radicale herziening van het voedselbeleid door middel van een belangrijke paradigmaverschuiving: van voedsel als verkoopobject naar voedsel als mondiaal publiek goed, ofwel mondiale “commons”.

Dit seed grant project onderzoekt het potentieel van de “food as commons”-benadering om gezond en duurzaam voedsel voor iedereen te leveren. De financiering zal worden gebruikt voor een academisch symposium over rechtvaardige overgangen naar lokaal en ‘gedecommodificeerd’ voedsel en een co-productie workshop met belangrijke stakeholders in Amsterdam om de “food as commons” benadering te operationaliseren.

Projectteam:

• Branwyn Poleykett, Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen, AISSR, Antropologie
• Rebeca Ibáñez Martín, Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen, AISSR, Antropologie
• Ying-Tzu Lin, Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen, AISSR, Aardrijkskunde
• Mary Nicolaou, Amsterdam UMC, Volksgezondheid en Arbeidsgeneeskunde
• Wilma Waterlander, Amsterdam UMC, Volksgezondheid en Arbeidsgeneeskunde
• Peter van Dam, Faculteit der Geesteswetenschappen, Geschiedenis
• Fabio de Castro, Faculteit der Geesteswetenschappen, CEDLA

De ORAHabit-studie zal inzichten uit de gezondheidspsychologie over gedragsverandering en gewoonten vertalen naar het domein van de mondgezondheid. Het doel is om uiteindelijk mondhygiëne-interventieprogramma's te verbeteren. De seed grant zal een interventiestudie financieren om het invoeren van een nieuwe mondhygiëneroutine en de rol van automatische processen te onderzoeken. In vervolgstudies kan het onderzoek worden verbreed tot het bestuderen van de effectiviteit van veelzijdige, op gewoonten gebaseerde interventies in verschillende sociaaleconomische groepen.

Projectteam:

• Dr. S. de Wit, Associate Professor Klinische Psychologie en PI van HabitLab (www.habitlab.nl), Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen
• Dr. C.M.C. Volgenant, Associate Professor Preventieve Tandheelkunde & Cariologie, Faculteit Tandheelkunde (ACTA)

Dit project is een samenwerking tussen de geesteswetenschappen-, medische en sociale en gedragswetenschappelijke faculteiten. Centraal staat de vraag hoe zorgverleners (ziekenhuismedewerkers) omgaan met esthetische interventies, zoals kunstwerken in een ziekenhuis. Het project wil ook nagaan hoe artistieke interventies in de gezondheidszorg het best kunnen worden geëvalueerd.

De geplande activiteiten omvatten pilot-veldwerk in het OLVG, faculteit-overschrijdende workshops en het schrijven van aanvullende subsidievoorstellen om dit werkveld verder te ontwikkelen.

Dit seed grant project bouwt voort op het bestaande werk van een niet-academische partner, Stichting Project Stimulus. Deze stichting onderzoekt het samenwerkingspotentieel tussen musea en ziekenhuizen voor het creëren van duurzame werk- en leefomgevingen door het cureren van kunsttentoonstellingservaringen. Het onderzoek en de concepten die via de seed grant worden ontwikkeld, zullen de academische pijler van dit werk vormen.

Projectteam:

• Dr. Noa Roei, Assistant Professor, Afdeling Literaire en Culturele Analyse, AIHR, Faculteit der Geesteswetenschappen
• Prof. dr. Jeanette Pols, Hoogleraar, Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen, Amsterdam UMC
• Maya Lane, Docent, Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen, AISSR
• Simone Stergioula, onafhankelijke onderzoeker, ASCA

Sommige gezinnen kampen met een onevenredige opeenstapeling van geestelijke en fysieke gezondheidsproblemen, zoals depressie, verslaving, obesitas en diabetes. We weten momenteel weinig over de risicofactoren die hieraan ten grondslag liggen. Waarschijnlijk speelt een vroege en frequente blootstelling aan stressoren (bijvoorbeeld armoede en gezinsconflicten) en vatbaarheid voor de effecten van tegenslag een grote rol.

Met dit project wordt een model ontwikkeld waarin de risicofactoren en mechanismen van intergenerationele overdracht van gezondheid en gezondheidsgedrag binnen gezinnen met een hoog cumulatief risico kunnen worden geïdentificeerd, onderzocht en begrepen.

In het eerste jaar wordt gestart met 1) het formuleren van een theoretisch model op basis van uitgebreid literatuuronderzoek; 2) het empirisch toetsen van het model met bestaande data van verschillende gezondheidscohorten en 3) het uitvoeren van interviews met gezinnen en Amsterdamse instellingen.

Het doel is om in een later stadium onderzoek te doen naar effectieve interventies.

• Betrokken faculteiten: FMG, FNWI, FdG/Amsterdam UMC en FGw
• Contactpersoon: Bram Orobio de Castro (FMG)

Obesitas is een groot probleem onder de Amsterdamse bevolking. Een ongezonde voedselomgeving is een belangrijke oorzaak daarvan. Niet alleen verschijnen in Amsterdam steeds meer fastfoodrestaurants en bezorgdiensten, ook online worden mensen steeds meer blootgesteld aan advertenties van voedselketens via slimme algoritmes.

Het doel van dit project is om een vijfjaren-programma op te zetten om meer inzicht te krijgen in de drijfveren en belemmeringen voor de toegang tot gezond voedsel, en te onderzoeken welke beleidsoplossingen nodig zijn voor een gezondere (fysieke en online) voedselomgeving in de stad Amsterdam.

Dit interdisciplinaire project bouwt voort op een bestaande samenwerking met de Gemeente Amsterdam en de GGD. Het eerste jaar van het project is gericht op het in kaart brengen van de online voedselomgeving, en het verder opzetten en verbreden van interdisciplinaire samenwerkingen rondom dit onderzoeksthema.

• Betrokken faculteiten: FdG/Amsterdam UMC, FdR, FMG
• Contactpersonen: Karien Stronks (FdG, Amsterdam UMC) en Anniek de Ruijter (FdR)

Prof. dr. Hans Goudoever
Medicine
Chair

Prof. dr. K. (Karien) Stronks

FdG