Voor de beste ervaring schakelt u JavaScript in en gebruikt u een moderne browser!
Je gebruikt een niet-ondersteunde browser. Deze site kan er anders uitzien dan je verwacht.
Maartje van Gelder is benoemd tot hoogleraar Vroegmoderne stadsgeschiedenis aan de Faculteit der Geesteswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam. Ze zal zich richten op de geschiedenis van steden in de vroegmoderne tijd, en in het bijzonder op de rol die sociale verhoudingen en conflicten daarin speelden.
Maartje van Gelder (foto: Bob Bronshoff)

In Van Gelders onderzoek is de vroegmoderne stad altijd de rode draad geweest. Zo werkt ze op dit moment aan een boek over protesten in het Venetië van de 16e en 17e eeuw, dat in die tijd bekendstond als de stad zonder opstanden. Van Gelder ontdekte dat er destijds wel degelijk veel protesten waren, maar dat die door de Venetianen vakkundig werden weggehouden uit de archieven.

Ook in haar NWO-Vici-project Dagelijks Brood. Of: van wie is de geschiedenis? spelen vroegmoderne steden een belangrijke rol. Van Gelder onderzoekt voedselprotesten in vroegmoderne Nederlandse, Italiaanse en Osmaanse steden tijdens de Kleine IJstijd (1500-1800), toen klimatologische veranderingen zorgden voor misoogsten en hongersnoden. ‘Het project gaat over hoe mensen zonder macht de politiek beïnvloedden,’ vertelt Van Gelder, ‘maar ook over hoe steden omgingen met de gevolgen van klimaatverandering, en hoe voedselschaarste leidde tot conflict en protest – thema’s die onverminderd actueel zijn.’

De vraag van wie de geschiedenis is, en hoe wordt bepaald welke informatie men doorgeeft of juist vernietigt, vind ik fascinerend.

Archieven en democratie

Een ander belangrijk thema in Van Gelders onderzoek is de geschiedschrijving zelf. ‘De vraag van wie de geschiedenis is, en hoe wordt bepaald welke informatie men doorgeeft of juist vernietigt, vind ik fascinerend’, aldus de hoogleraar.

‘Kritische reflectie op archieven en de manieren waarop we archiefgegevens gebruiken, openen en digitaliseren, is cruciaal – voor historici, maar eigenlijk voor iedereen. Archieven en hun rol in het vormgeven van collectieve herinneringen zijn sterk verbonden met de ontwikkeling en het behoud van een gezonde democratie.’

Amsterdam Centre for Urban History

Van Gelder was in 2013 een van de oprichters van het Amsterdam Centre for Urban History (ACUH), dat de geschiedenis van stedelijke samenlevingen onderzoekt vanuit een breed perspectief: van de Oudheid tot de moderne tijd, van Europa tot Afrika en van het Midden-Oosten tot Noord-Amerika. Hieruit ontstond ook de master Stads- en architectuurgeschiedenis.

Binnen de nieuwe leerstoel zal Van Gelder zich blijven richten op onderzoek en onderwijs rondom de geschiedenis van de vroegmoderne stad. Tegelijkertijd zal ze zich samen met haar collega’s binnen het ACUH inspannen om samenwerkingsverbanden op te zetten en verder uit te bouwen, met partners van zowel binnen als buiten de academische wereld. Van Gelder: ‘De ambitie van het ACUH is om de geschiedenis van stedelijke samenlevingen ook te bespreken met bijvoorbeeld beleidsmakers, journalisten, museumconservatoren en het bredere publiek, om zo ons begrip van de hedendaagse stad te verrijken.’

Dr. M. (Maartje) van Gelder

Faculteit der Geesteswetenschappen

Geschiedenis