Als onderzoeker werkt Koronska aan de ontwikkeling van het veraAI-project, dat erop gericht is om misinformatie te ontdekken en als verificatietool te dienen. ‘Denk bijvoorbeeld aan het herkennen van deepfakes of nepafbeeldingen’, legt ze uit. ‘Het is de bedoeling dat de tools die we ontwikkelen gebruikt kunnen worden door journalisten, onderzoekers en factcheckers.’

De ontwikkeling van het systeem gebeurt op een multidisciplinaire manier. ‘Mijn collega’s richten zich op de technische kant – zij trainen het systeem om misinformatie te herkennen. Zelf onderzoek ik de impact van desinformatie op de samenleving. Een methode die we nu testen, is onderzoeken hoe gesanctioneerde nieuwsbronnen doordringen in de gewone media. Op die manier kunnen we ontdekken waar de mediasystemen in bepaalde Europese landen kwetsbaar zijn. We noemen deze aanpak “post-truth mapping”.’

Maatschappelijk probleem

De gevolgen van misinformatie zijn volgens Koronska groot. Zo heeft het invloed op hoe we traditionele media zien en kan het democratische processen verstoren. ‘In ons onderzoek analyseren we onder meer de rellen in het Verenigd Koninkrijk in 2024. Dat waren de grootste ongeregeldheden in jaren, en er zijn duidelijke signalen dat deze werden aangewakkerd door desinformatie. We proberen te achterhalen hoe deze rellen zijn gestart en hoe verschillende groepen hierop reageerden.’

Het achterhalen van wie verantwoordelijk is voor de verspreiding van nepnieuws is volgens Koronska een complexe zaak. ‘Uiteraard heb je de mensen die het de wereld in slingeren, maar hoe moeten we bijvoorbeeld de platforms benaderen waar deze content op wordt gedeeld? En welke rol spelen de algoritmes waar iemand in kan belanden?’

De verspreiding van nepinformatie is volgens Koronska ook een maatschappelijk probleem. ‘Mensen lijken zich minder verantwoordelijk te voelen voor wat ze zeggen, maar ook voor wat ze denken. Ze zijn bereid dingen te geloven die hen goed uitkomen of geruststellen, zonder na te denken over de gevolgen van die manier van denken. Het internet faciliteert dat ook – omdat het functioneert als publieke ruimte, maar niet zo wordt ervaren omdat iedereen anoniem kan blijven’, zegt Koronska. ‘En bovendien zitten we met een situatie die bijna een wetmatigheid lijkt: het is helaas makkelijker om chaos in het systeem te stoppen dan die eruit te halen.’

Maatregelen

Toch is er volgens Koronska wel degelijk het nodige mogelijk om mensen weerbaarder te maken tegen desinformatie. ‘Onderzoek wijst uit dat mensen die geen of moeilijk toegang hebben tot goede informatie meer vatbaar zijn om desinformatie tot zich te nemen. Ervoor zorgen dat mensen toegang blijven houden tot goede, betrouwbare informatie is daarom belangrijker dan ooit. Daarnaast wijst ze op de rol van overheden. ‘Beleidsmakers moeten sociale-mediaplatforms onder druk zetten om hun verantwoordelijkheid te nemen. Alleen accounts blokkeren is symptoombestrijding. We moeten kijken naar de hele infrastructuur achter de verspreiding van desinformatie.’