Voor de beste ervaring schakelt u JavaScript in en gebruikt u een moderne browser!
Je gebruikt een niet-ondersteunde browser. Deze site kan er anders uitzien dan je verwacht.
Burgers zijn bang en boos, en daardoor worden ze in de handen gedreven van rechtse populisten als Trump. Althans, daarover lijken de meeste media het in elk geval met elkaar eens. Maar klopt dat wel? Onderzoek naar emoties en politiek door communicatiewetenschapper Bert Bakker en zijn collega’s van de Universiteit van Amsterdam laat een ander, veel genuanceerder beeld zien.
Bert Bakker in het Hot Politics Lab met elektroden op zijn hoofd
Bakker en zijn collega’s onderzochten de afgelopen jaren op ingenieuze wijze de emoties die politiek bij mensen oproepen, onder meer aan de hand van fysiologische opwinding

Bakker en zijn collega’s onderzochten de afgelopen jaren op ingenieuze wijze de emoties die politiek bij mensen oproept. Niet alleen door hen te vragen naar de emoties die bepaalde politieke boodschappen bij hen oproepen, maar ook door die emoties te meten aan de hand van fysiologische opwinding: zweet op de vingertoppen en het al dan niet samentrekken van bepaalde gezichtsspieren.

Wat is nu de opvallendste conclusie die je kunt trekken uit jullie onderzoek?
'Vaak wordt gedacht dat alleen mensen aan de rechterzijde van het politieke spectrum sterk emotioneel reageren op politieke boodschappen, maar dat blijkt ook te gelden voor mensen aan de linkerzijde van het spectrum. Mensen die heel erg anti-immigratie zijn bijvoorbeeld, reageren sterk op pro-immigratie boodschappen, maar andersom geldt dat net zo goed. Samengevat kun je zeggen dat mensen met een sterke mening over een bepaald onderwerp, zoals klimaat, immigratie of economie, emotioneler reageren.’

Hoe erg is dat?
‘Dat is inderdaad de vraag. Wij merken dat journalisten politiek graag zien als iets rationeels. Zodra er emoties bij komen kijken wordt dat beschouwd als “fout”. Het is natuurlijk echter nog maar de vraag hoe abnormaal het is om ook emotioneel te reageren op politiek – het gaat tenslotte om onderwerpen waar mensen om geven, waarbij ze echt betrokken zijn. Daar komt bij dat politiek natuurlijk voor vrijwel iedereen een mix is van ratio en emotie. Niemand denkt volledig rationeel, niemand gaat alleen in blinde woede stemmen. Wat natuurlijk niet wegneemt dat het zorgelijk is dat mensen zó boos worden dat ze zich volledig van de politiek willen afkeren.’

Wat betekent jullie kennis voor de verkiezingen in de Verenigde Staten?
‘Eerlijk gezegd: ik weet het niet. Ik denk dat het voor beide kandidaten vooral een zorg is om mensen naar de stembus te krijgen die eigenlijk helemaal nog niet van plan waren om te gaan stemmen, die nog niet geregistreerd zijn. Je zult trouwens zien dat, mocht Trump winnen, er zoiets over geschreven wordt als: “de boze arbeidersklasse uit Michigan heeft hem uiteindelijk de overwinning bezorgd.” Die conclusie zou echter veel te kort door de bocht zijn.’

De studies beschreven in dit artikelen zijn uitgevoerd door Bert Bakker, Matthijs Rooduijn en Gijs Schumacher in hun Hot Politics Lab.