8 mei 2023
Hoe verduurzamen we de landbouw en krijgen we hierin alle stakeholders mee? Dit lijkt deze dagen soms een onmogelijke opgave. Politicoloog Barbara Koole onderzocht hoe vertrouwen tot stand komt in verschillende groepen die de landbouw meer divers en duurzamer proberen te maken. Ze stelt dat vertrouwen en concreet werken aan radicale vernieuwing wél samengaan als aan een aantal voorwaarden is voldaan. ‘De perceptie van alle stakeholders, waaronder boeren, moet centraal staan in verandertrajecten, met oog voor hun onzekerheid en kwetsbaarheid.’ Woensdag 10 mei promoveert Koole aan de Universiteit van Amsterdam.
Voor de verduurzaming van de landbouw is radicale verandering nodig in tijden dat stakeholders in die landbouw het vertrouwen in elkaar kwijt lijken te zijn. ‘Momenteel wordt veel van boeren gevraagd om de landbouw te verduurzamen - boven alles vertrouwen: in nieuwe, onbekende manieren van werken en de daarbij horende nieuwe kennis en nieuwe samenwerkingsverbanden met ketenpartners, supermarkten en overheid’, stelt Koole. Volgens haar kan het aanstaande landbouwakkoord alleen effectief zijn als dat vertrouwen voldoende groot is om de sprong naar duurzaam boeren mogelijk te maken. ‘Vertrouwen en concreet werken aan radicale vernieuwing kúnnen elkaar versterken, mits aan een aantal voorwaarden is voldaan.’
Voor haar onderzoek liep Koole een paar jaar mee met vier 'co-innovatie' groepen van boeren en andere voedsel/landbouw professionals in Duitsland, België en Zweden. Deze groepen probeerden het voedselsysteem en vooral de landbouw diverser en duurzamer te maken. ‘Dit waren deels echte “koplopers” of “pioniers” uit de biosector, maar het ging ook over een poging om intensieve veehouders te motiveren voor verduurzaming.’
Op basis van haar onderzoek Koole signaleert een aantal voorwaarden waaraan moet worden voldaan voor succesvolle verandering:
Koole’s conclusies zijn niet alleen gebaseerd op waarnemingen van deze netwerken en hun begeleiders. Ook adviseerde ze op basis van haar inzichten in vertrouwen deze begeleiders over maatregelen om vertrouwen te bevorderen, en keek vervolgens in hoeverre en hoe zulke ingrepen succesvol waren. Ook dit leverde gegevens waar haar bevindingen op zijn gebaseerd.
Het onderzoek van Koole was onderdeel van het EU-gefinancierde DiverIMPACTS project.
Barbara Koole, 2023, 'Trust for Change'. Promotor is prof. dr. J. Grin. Copromotor is dr. A.M.C. Loeber.
Woensdag 10 mei, 11.00-12.30, Aula (Lutherse Kerk), Amsterdam. Deze promotie is hier live te volgen.