De wereld om ons heen wordt in toenemende mate gecontroleerd en aangestuurd door computers. Slimme algoritmes sturen bijvoorbeeld tal van fabrieksprocessen en hele distributieketens aan, allerlei soorten voertuigen kunnen tegenwoordig rijden of vliegen zonder menselijke bestuurder, en bij de modernste surveillancesystemen is het niet langer nodig dat een mens in een hokje de hele nacht de monitoren in de gaten houdt.

CPS

In vaktermen heet dit verschijnsel waarbij fysieke systemen in het dagelijkse leven worden aangestuurd via computertechnologieën Cyber Physical Systems (CPS). Voor het goed functioneren van CPS-systemen is het van groot belang dat ze goed bestand zijn tegen hardware defecten en veilig zijn; en hoe complexer het system, hoe groter de uitdaging. Veel CPS-systemen hebben toepassingen waarin betrouwbaarheid van groot belang is. Dergelijke systemen moeten dus kunnen omgaan met systeemonderdelen die abrupt defect raken, bijvoorbeeld doordat de systemen soms in barre omstandigheden opereren, zoals bij de lucht- en ruimtevaart. En natuurlijk moeten de systemen goed beveiligd zijn tegen hackers. Als zulke zaken niet op orde zijn, loop je het risico dat de fabrieksprocessen en distrubitieketens stilvallen, de voertuigen ongelukken krijgen en de surveillancesystemen niet langer verdachte situaties oppikken. Met alle gevolgen van dien.

Europese samenwerking

Dit robuuster en veiliger maken van complexe CPS-systemen is het doel van het nieuw gestarte ADMORPH consortium. ADMORPH is een internationaal Europees project geleid vanuit de Universiteit van Amsterdam. De andere partners zijn Thales Nederland, SYSGO S.A.S. uit Frankrijk, de Universiteit van Luxemburg, Lund University uit Zweden, het United Technologies Research Centre Ireland, het Tsjechische Q-media, the Faculty of Sciences of the University of Lisbon from Portugal en de Universiteit van Augsburg uit Duitsland. Het acroniem ADMORPH staat voor Adaptive, dynamically morphing, mission and safety-critical CPS; zoals de naam al aangeeft, hebben de betrokken partijen een strategie uitgedacht om de systemen robuuster en veiliger te maken door ze adaptiever te maken.

Praktijktoepassingen

Hiervoor ontvangt het consortium een subsidie van maar liefst 4,5 miljoen Euro vanuit het Europese Horizon2020 programma. Ongeveer 1 miljoen hiervan gaat naar de Universiteit van Amsterdam. Over drie jaar moet het project klaar zijn. Het idee is dat er dan niet alleen een set van praktische oplossingen is uitgewerkt, maar dat die oplossingen ook zijn toegepast binnen een aantal daadwerkelijk bestaande systemen. Het gaat daarbij om het robuuster en veiliger maken van een complex systeem dat autonome vliegtuigen aanstuurt, een systeem dat real-time radarsurveillance verzorgt en een systeem dat een metronetwerk monitort en beheert.

“Met het toenemend belang van complexe CPS systemen in de samenleving neemt ook het belang van de stabiliteit van deze systemen toe.”, zegt projectleider dr. Andy Pimentel van de UvA. “Wij zijn de EU heel dankbaar voor deze mooie subsidie die het mogelijk heeft gemaakt om de expertise en kennis uit tal van landen bijeen te brengen. We hopen met ADMORPH de komende paar jaar bij tedragen aan een samenleving waarin CPS systemen ons leven makkelijker en aangenamer maken, maar waarin we er ook op kunnen vertrouwen dat deze systemen in hoge mate veilig en betrouwbaar zijn.”