Het kunstwerk Recht en Onrecht van Barbara Broekman hangt in het trappenhuis van REC A. Het opvallende doek, dat meer dan 300 figuren omvat, roept veel reacties en vragen op. Daarom startte er een interdisciplinair vak waarin rechten- en kunstgeschiedenisstudenten samen het kunstwerk onderzochten. 

Yacintha Habicht studeert zowel Kunstgeschiedenis als Rechten en is één van de zes bachelorstudenten die zich voor het vak inschreven. ‘Het doel was om zoveel mogelijk figuren te identificeren en te koppelen aan de titel en het thema van het kunstwerk Recht en Onrecht’, vertelt ze. ‘Er waren gastcolleges over rechtsgeschiedenis en er werden excursies georganiseerd waarin we leerden over symboliek in de kunstgeschiedenis. Ook was er goed contact met de kunstenares, Barbara Broekman, en medewerkers van haar atelier.’ 

Verschillende reacties 

Dat het kunstwerk reacties oproept, staat vast. Wat voor reacties het oproept, is heel verschillend. ‘Als je er wat langer naar kijkt, begin je vaak wel wat figuren te herkennen’, zegt Yacintha. ‘Dat zet dan aan tot nadenken.’ Zelf had ze niet de indruk dat het kunstwerk uitleg nodig had of dat het niet werd begrepen. ‘Wanneer wordt iets wel of niet goed begrepen? De kunstenares vertelde ons dat het feit dat het kunstwerk reacties oproept voor haar al een doel op zich is. Daarmee zou je kunnen stellen dat het werk dus wel goed wordt begrepen.’ Ze vervolgt: ‘Misschien is het juristen-eigen om te willen weten waar elke afbeelding voor staat, de feiten tot in detail te willen uitpluizen en is het moeilijker om het kunstwerk alleen als concept te begrijpen.’ 

300 figuren geïdentificeerd 

Alle afgebeelde figuren komen uit verhalen uit de rechtsgeschiedenis, de mythologie en de bijbel. Ze zijn door Barbara Broekman en medewerkers van haar atelier verzameld en vervolgens uitgeknipt. Daarna is Barbara aan de slag gegaan met de collage. ‘Elk figuur in dit kunstwerk is op deze manier te koppelen aan het recht of onrecht’, legt Yacintha uit. ‘De kunstenares heeft alleen niet bijgehouden welke afbeeldingen er zijn gebruikt. Daarom vond ze het leuk om betrokken te zijn bij onze zoektocht.’ 

Het lukt de studenten om ongeveer 300 figuren te identificeren. ‘Naast deze feitelijke gegevens hebben we de figuren gekoppeld aan het thema “recht en onrecht”, vertelt Yacintha. ‘Bijna elk figuur komt aan bod.’ Zo’n zeven of acht figuren worden niet geïdentificeerd. Dat komt doordat er bijvoorbeeld alleen een hoofd is afgebeeld. ‘Bij aanvang van dit vak was de verwachting dat het vak twee of drie jaar gegeven zou worden. Maar omdat wij zoveel figuren wisten te identificeren, is het bij een jaar gebleven’, vertelt Yacintha trots. 

Na het grondig bestuderen van zoveel figuren, heeft ze natuurlijk ook een favoriet. Het betreft een figuur uit het werk De Val der Verdoemden van Peter Paul Rubens, dat de studenten zelf ‘de dikke dame’ noemden. Het bevindt zich rond de achtste verdieping, tussen de grote afbeeldingen van Napoleon te paard en Frida Kahlo. ‘Wij hebben ontzettend lang gezocht. We hadden het vermoeden dat het van Rubens was, maar konden in eerste instantie het figuur niet in zijn werken terugvinden’, vertelt Yacintha. ‘Uiteindelijk is het een van mijn medestudenten gelukt om het figuur te identificeren in ‘De Val der Verdoemden. Ontzettend knap, aangezien het een enorm schilderij betreft waarop op chaotische wijze figuren zijn afgebeeld.’ 

QR-codes 

Vanaf het begin van het project is er met een website gewerkt waarop alle informatie werd gebundeld en verzameld. Toen het project net was afgesloten, is de site via nieuwsbrieven en tijdens borrels onder de aandacht gebracht. ‘In de loop der tijd raakt zo’n nieuwtje in de vergetelheid en dat is zonde’, vertelt Yacintha. ‘Daarom hebben we gesproken over de mogelijkheid om de website bij het kunstwerk te vermelden. Uiteindelijk heeft de faculteit besloten om bordjes met QR-codes te plaatsen.’ Het scannen van zo’n QR-code leidt je naar de website over het kunstwerk. Ze besluit: ‘Zelf vind ik het heel leuk dat deze bordjes er nu eindelijk zijn gekomen. Als de faculteit weer opengaat, hoop ik dat ze gebruikt worden.’