Faculteit der Rechtsgeleerdheid
30 augustus 2022
Wat een indrukwekkende vrouw en wat een indrukwekkende carrière. Barbara Reinhartz (Syracuse USA, 1962) heeft een onuitwisbare indruk gemaakt op mij en op iedereen om haar heen, zowel privé, als in de academische wereld.
Terug naar het jaar 1986. Barbara studeerde af als meester in het civiel recht in Leiden. Vrijwel meteen begon ze met doceren. Vier jaar later startte ze een promotie-onderzoek in Leiden, dat ze afrondde met het uitvoerige rechtsvergelijkende proefschrift ‘Derdenbescherming in het huwelijksvermogensrecht’. Vervolgens studeerde ze in 1999 cum laude af in het notarieel recht aan de VU in Amsterdam.
In 2002 werd Barbara hoogleraar Notarieel recht aan de UvA, later veranderde de leeropdracht in hoogleraar Personen- en familierecht, in het bijzonder het familievermogensrecht.
Barbara gaf de laatste jaren aan de UvA onderwijs in de vakken Erfrecht, Relatievermogensrecht en Personen- en familierecht. Daarnaast begeleidde ze menig student bij het schrijven van zijn of haar scriptie. Ze genoot ervan om het beste in de studenten naar boven te halen, zowel in het onderwijs als bij het schrijven van een scriptie. Als zij zag dat ‘het kwartje viel’ bij een student kregen haar ogen altijd een extra glans.
Ik denk dat alle studenten en docenten van de afgelopen twintig jaar twee dingen heel erg zijn bij gebleven. Zo waren er nooit slides bij de hoorcolleges (en daar had Barbara een goede onderbouwing voor) en gebruikte ze haar ‘Mickey Mouse’-tekeningen om de gemeenschap van goederen te kunnen uitleggen. Een docent in hart en nieren.
Barbara heeft een indrukwekkende lijst met publicaties opgebouwd. Bijdragen in (hand)boeken, artikelen en vele annotaties zijn er uit haar pen gevloeid. Ik denk dat Barbara in de afgelopen twintig jaar meer geschreven heeft dan menigeen in een heel leven.
Haar onderzoek concentreerde zich op het familierecht in ruime zin, waaronder het huwelijksvermogensrecht, het erfrecht en meerderjarigenbescherming, zowel in nationaal als in internationaal perspectief. Zij genoot groot aanzien onder haar collega’s in binnen- en buitenland.
Barbara was tussen 2006 en 2008 onderzoeksleider van de onderzoeksgroep Nederlands privaatrecht in internationaal en rechtsvergelijkend perspectief, die deel uitmaakte van het AIP (Amsterdams Instituut voor Privaatrecht). Het schrijven en analyseren van het recht was misschien wel één van haar grootste passies en iets waar zij enorm veel voldoening uit kon halen. Ze is hier tot het eind van haar leven mee bezig gebleven.
Toen zij in de afgelopen weken een collega vroeg om haar publicatielijst bij te werken (2021 en 2022 ontbraken nog) heeft deze collega nog een aantal dagen nodig gehad om de publicaties van de afgelopen anderhalf jaar te verwerken. Dat zegt genoeg denk ik.
Ik heb Barbara beter leren kennen toen zij in 2016 verantwoordelijk werd voor het bachelorvak Personen- en familierecht. Door het verdwijnen van de notariële opleiding aan de UvA zouden de vakken Huwelijksvermogensrecht en Erfrecht in kleinere vorm deel gaan uitmaken van de privaatrechtelijke master. Om de kwaliteit van deze (nieuwe) vakken te waarborgen, moest ik eerst een jaar meelopen om mijzelf alle ‘ins en outs’ van het relatievermogensrecht en het erfrecht eigen te maken. Dit stond niet ter discussie. Ze legde niet alleen de lat hoog voor zichzelf maar ook voor haar collega’s en studenten.
Vanaf 2017 was Barbara mijn promotor. Barbara heeft er hard aan getrokken om mij over te halen onderzoek te doen op het gebied van het relatievermogensrecht of het erfrecht. We hebben er veel en lang samen over gesproken, en uiteindelijk werd duidelijk waar mijn hart lag: op het snijvlak van het contractenrecht en het familierecht. Barbara was meteen enthousiast over het onderwerp en zag de toegevoegde waarde van dit onderzoek. 'Immers', zo zei zij, 'het wordt hoog tijd dat Boek 1 gaat lunchen met Boek 3 en Boek 6'.
Haar brede interesse voor het familierecht vertaalde zich ook naar ‘buiten’. Naast haar hoogleraarschap maakte Barbara deel uit van verschillende redacties (onder andere JBN, Juridische Berichten voor het Notariaat, Tijdschrift Erfrecht, het Tijdschrift voor Personen- en familierecht en Jurisprudentie Personen- en familierecht). Sinds 2019 was ze ook hoofdredacteur van het digitale tijdschrift Estate Planner Digitaal en was ze lid van de Wetenschappelijke Advies Raad (WAR) van de Vereniging van Estate Planners in het Notariaat (EPN).
Barbara gaf ook regelmatig lezingen en cursussen over voornamelijk familierechtelijke onderwerpen in ruime zin, inclusief de IPR-aspecten daarvan, voor advocaten, (kandidaat-)notarissen en rechters. Ook gaf ze cursussen huwelijksvermogensrecht voor SSR, de opleiding voor de rechterlijke macht.
Naast alle expertise en ervaring was Barbara bovenal een enorm geliefde collega en zeer gewaardeerd docent. Haar betrokkenheid bij de faculteit bleek ook uit het feit dat zij tot haar overlijden zitting had in de Examencommissie en de Ondernemingsraad. Ook hier werd zij geroemd om haar scherpe geest en analytische blik.
Barbara had een luisterend oor voor iedereen om haar heen en kon met alle geduld van de wereld de meest lastige vraagstukken feilloos reduceren en uitleggen, maar ook hield ze graag de regie in handen. Ze was kritisch maar wist tegelijkertijd haar soms tegendraadse standpunten met verve en vol overtuiging te verdedigen.
Barbara heeft heel veel voor veel verschillende mensen betekend. Ze was een voorbeeld, een luisterend oor, een mentor, een docent, een onderzoeker, een promotor, een collega, een sparringpartner, een vraagbaak, een vriendin, een zus, een tante, een dochter. En bovenal onbaatzuchtig.
We zijn Barbara dankbaar voor alles wat ze voor de faculteit betekend heeft. We zullen haar ontzettend missen.
Mirella Peereboom