Wanneer wordt een gebied als land gezien? 

Er zijn internationaal vastgelegde criteria die bepalen wanneer een gebied als staat kan worden beschouwd. Zo moet er sprake zijn van een duidelijk afgebakend grondgebied, een permanente bevolking, effectief bestuur en het vermogen om diplomatieke betrekkingen aan te gaan. Deze voorwaarden zijn vastgelegd in de zogenoemde Montevideo-criteria uit 1933. 

Volgens Israël voldoet Palestina niet aan deze voorwaarden, met name omdat het geen effectief gezag over het eigen grondgebied zou hebben. Maar die redenering houdt juridisch geen stand, zegt Marieke de Hoon, hoofddocent Internationaal strafrecht, in NRC en bij de NOS. ‘Er zijn veel landen geweest die wél erkend werden, ook al voldeden ze niet aan die criteria, vooral rondom de dekolonisatie.’ Daar voegt ze aan toe: ‘Israëls schendingen van het internationaal recht destabiliseren Palestina al decennialang, waardoor juist Israël het argument niet mag inroepen dat het de Palestijnen aan effectief en stabiel gezag ontbreekt.’

Hoe wordt erkenning ingezet als politiek drukmiddel? 

Westerse landen stelden lange tijd dat een Palestijnse staat kon ontstaan uit onderhandelingen over de zogeheten ‘tweestatenoplossing’. Het idee daarvan is om het conflict te beëindigen door twee onafhankelijke staten te creëren: Israël en Palestina. Maar nu de humanitaire situatie in de Gazastrook ernstig is verslechterd, en Israël vooralsnog geen structurele veranderingen doorvoert, overwegen zelfs enkele van Israëls trouwste bondgenoten om de Palestijnse staat te erkennen buiten de onderhandelingen met Israël om. 

Toch is erkenning van Palestina juridisch complex. Volgens hoogleraar Internationaal recht Kiki Brölmann is het voor veel landen op dit moment vooral een politieke zet. In de Volkskrant zegt ze: ‘Het is nu zover gekomen in Gaza dat de traditionele bondgenoten dit als drukmiddel willen gebruiken richting Israël om een einde te maken aan de misdaden tegen de menselijkheid.’ 

Verandert er iets voor de Gazanen als Palestina wordt erkend?

In Trouw reageert André Nollkaemper, universiteitshoogleraar International Law and Sustainability, op de vraag of de erkenning van de Palestijnse staat iets betekent voor de mensen in Gaza. Hij denkt van wel: hoe meer landen Palestina als staat erkennen, hoe sterker het juridisch en politiek komt te staan.  

‘Nu praten we over Palestina als bezet gebied en nooit in termen als een entiteit die beschermd wordt door het verbod op het gebruik van geweld. Als Palestina een staat is, dan is het gewoon verboden voor Israël om geweld te gebruiken. Dan heb je juridisch een heel ander spel dan nu, waar de discussie alleen maar wordt gevoerd in termen van een bezetting en de regels van het humanitair recht.’ 

Het helpt Palestina om een staat te zijn, zegt ook Göran Sluiter, hoogleraar Internationaal strafrecht in NRC. Voor internationale conflicten, dus als er twee landen bij betrokken zijn, of meer, zijn de regels strenger dan voor een 'intern' conflict. ‘Het Internationaal Strafhof heeft al gezegd: we zien dit conflict als een combinatie van internationaal gewapend conflict en een intern conflict.’