Diversiteit en de coronacrisis

De nieuwe werkelijkheid van de coronacrisis heeft invloed op het werk van Machiel als FDO: “We zijn nieuwe praktijken aan het ontwikkelen en passen maatregelen aan de nieuwe werkelijkheid van ‘social distancing’ aan. Ook nu is het van belang dat we er daarbij op letten dat sommige groepen niet, misschien onbedoeld, op een grotere ‘afstand’ gezet worden dan anderen. Het thuis werken en studeren heeft op sommigen een nog grotere impact dan op anderen: hoe kunnen we daarmee rekening houden? Hoe bereiken we zonder open dagen toch de eindexamenleerlingen uit milieus voor wie een universitaire studie niet vanzelfsprekend is? Samen met de Diversiteits-klankbordgroep hebben we een soort checklist ontwikkeld met best practices om ook in deze nieuwe context aan een diverse en inclusieve facultaire gemeenschap bij te dragen.”

Een nieuw diversiteitsbeleid in de maak

Vanwege de coronacrisis lijkt het wat verder weg, maar Machiel is betrokken bij de ontwikkeling van het nieuwe diversiteitsbeleid van de FNWI. Het eerste diversiteitsbeleid richtte zich voornamelijk op de genderbalans van de vaste staf. Machiel: “Onze faculteit had een serieuze leaky pipeline; hoe hoger op de ladder, hoe lager de proportie vrouwelijke stafleden. Daarom worden de vacatureteksten gescreend op onbedoelde biases en stereotypen, zoals het vragen om typisch mannelijke eigenschappen waardoor vrouwen zich minder snel aangesproken voelen. Daarnaast is er een effectief MacGillavry Fellowship voor getalenteerde vrouwelijke onderzoekers.” Het nieuwe beleidsplan richt zich op bredere doelgroepen, zoals huidige en toekomstige studenten, en houdt rekening met culturele en sociaal-economische diversiteit. “We hebben bijvoorbeeld een zomerprogramma voor studenten van wie geen van de ouders een hogere opleiding hebben gedaan, om ze voor te bereiden op de universiteit.” En het beleid legt meer focus op samenwerkingen: “Als FDO werk ik samen met een actieve Diversiteits-klankbordgroep. Een netwerk van betrokken leden van de faculteit vind ik heel belangrijk, zo horen we van elkaar waar we tegenaan lopen en over de initiatieven die er al zijn. Die delen we vervolgens binnen de faculteit en daarbuiten.”

De samenleving meer betrekken bij de universiteit

Machiel noemt een paar van die initiatieven: “We zijn bezig met een groot project, het Student Impact Center, om de studentbetrokkenheid bij de samenleving buiten het Science Park en daarbinnen te vergroten. Studenten gaan zich inzetten voor gemeenschapsprojecten waar academische vaardigheden voor nodig zijn, onder andere door bijles te geven of als mentor. Voor studenten levert dit kennis en ervaring op, voor de universiteit en samenleving een directere samenwerking. Ook heeft de faculteit in samenwerking met hoogleraar sterrenkunde Sera Markoff en de Islamitische Studentenvereniging Amsterdam vorig jaar een Iftar voor de wetenschap georganiseerd. Machiel: “Leerlingen uit de Indische buurt volgden een parcours om naar de sterren te kijken en we belichtten de bijdrage van de islamitische wetenschap aan bijvoorbeeld de natuurkunde en biologie. De wetenschap kan soms heel eurocentrisch zijn en wordt dan gepresenteerd als een exclusief westerse aangelegenheid. Het is echter waardevol om ook oog te hebben voor de bijdragen aan de wetenschapsgeschiedenis van elders zodat we wat bescheidener blijven en omdat daarmee andere groepen leerlingen zich misschien meer aangesproken voelen.”

Trainingen voor medewerkers

Ook voor medewerkers zijn er activiteiten: “Het is ook goed dat de faculteit trainingen aan de vaste staf aanbiedt, bijvoorbeeld over samenwerking in diverse teams. Vaak hebben extraverte, assertieve personen een streepje voor en krijgen meer aandacht dan de meer verlegen collega’s. Terwijl die eigenschappen niet per se relevant zijn voor het goed doen van wetenschappelijk onderzoek. We moeten ervoor zorgen dat we door dat soort communicatieverschillen niet onbedoeld de ontwikkeling van talenten of van goed onderzoek tegenhouden.”

Belangrijk om aandacht te blijven houden voor toegankelijkheid

Diversiteit gaat er daarnaast over dat iedereen zich welkom voelt in het gebouw. “Het gebouw op het Science Park bleek niet voor iedereen in dezelfde mate toegankelijk. Vorige zomer zijn eindelijk de poortjes van de liften aangepast waardoor rolstoelgebruikers nu zelfstandig de liften kunnen gebruiken. Op het Roeterseiland zien we iets vergelijkbaars, daar bleken de nieuwe deuren te zwaar om te openen als je bijvoorbeeld op krukken loopt. We hebben ons er in Nederland aan gecommitteerd om publieke ruimtes voor iedereen toegankelijk te maken, dus het is van groot belang dat hier aandacht voor blijft maar dat blijkt niet vanzelfsprekend.”

Persoonlijk betrokken bij diversiteit

Waar de interesse voor diversiteit en inclusie bij Machiel vandaan komt? “Als filosoof bij het Instituut voor Interdisciplinaire Studies ben ik al langere tijd bezig met verschillende vormen van pluralisme, het uitgangspunt dat er een veelheid aan gelijkwaardige perspectieven voor vraagstukken is. Het resultaat daarvan is dat je in veel gevallen samenwerkt met betrokkenen om te komen tot een optimale oplossing.” Precies dat kenmerkt het werk van Machiel als FDO. Ook naast de UvA is Machiel actief met het onderwerp diversiteit: “Met mijn partner heb ik een initiatief ontwikkeld: de Keti Koti Tafel. Dan wisselen diverse deelnemers volgens een door ons ontwikkelde dialoogmethode, onder het genot van een maaltijd, persoonlijke ervaringen en inzichten met elkaar uit over de hedendaagse gevolgen van het Nederlandse slavernijverleden. Zo’n 12.000 personen hebben meegedaan en we merken dat onze aanpak de polarisatie vermijdt die vaak optreedt in discussies en debatten.”

Zijn interesse voor diversiteit voert Machiel ook terug naar zijn eigen verleden: “Mijn moeder kwam als Joods weesmeisje uit de oorlog. Zo’n 15 jaar geleden had ik een gesprek met een moeder van een vriendje van mijn zoon. Ze zei: “Ik heb nog nooit iemand gesproken waarvan de familie door de oorlog zo geraakt was.” Toen realiseerde ik me: wat voor jezelf zo gewoon is, kan voor een ander een heel uitzonderlijke situatie zijn.” Juist het hebben van aandacht voor verschillende uitgangspunten typeert het werk van Machiel als FDO, want alleen zo kunnen de talenten van iedereen boven komen drijven.

Een diverse universiteit komt verder. En diversiteit krijgt vorm door samen in actie te komen. Daarom werken we er constant aan dat iedereen zich bij de UvA kan ontwikkelen en zichzelf kan zijn, ongeacht iemands culturele achtergrond, geslacht, geloof, seksuele geaardheid of functiebeperking. Op iedere faculteit geeft een Faculty Diversity Officer samen met medewerkers, studenten en het Chief Diversity Officer Team richting aan het diversiteitsbeleid. Want iedere faculteit heeft een andere identiteit. De komende weken publiceren we interviews met alle Faculty Diversity Officers. In dit interview het woord aan Machiel Keestra van de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatie (FNWI).

Machiel Keestra, assistent professor (UD)
Werkt bij de UvA: 29 jaar, op verschillende afdelingen.
Woonplaats: sinds kort verhuisd naar Zaandam
Vrije tijd: zingen, individueel en in een koor
Wat vind je het leukste aan je baan? Dat ik samen met heel verschillende mensen kan bijdragen aan het vitale pluralisme van onze facultaire gemeenschap.