Onderzoek naar ondernemerschap zoomt meestal in op losse eigenschappen, zoals lef, creativiteit of risico nemen. Volgens Obschonka mis je daarmee juist het grotere plaatje. Ondernemers worden niet alleen gekenmerkt door één eigenschap, maar door een heel profiel. ‘In de echte wereld hebben we geen duidelijke persoonlijkheidstypen die de ondernemersmindset goed vangen, zoals bijvoorbeeld de neiging om regels en gewoontes ter discussie te stellen’,  zegt hij. De Zweinsteinhuizen bieden wel herkenbare ‘types’. En doordat je ze kan meten, kun je er ook wetenschappelijk mee werken. Zo kun je beter zien hoe verschillende eigenschappen samen een ondernemersprofiel vormen.

Een uitzonderlijk grote dataset

De Harry Potter-quiz is gemaakt in samenwerking met TIME magazine en het onderzoeksteam. Bijna 800.000 mensen in de VS vulden de quiz in. Hierdoor konden de onderzoekers kijken naar de verschillen tussen de regio’s. De quiz bestond uit stellingen over gedrag en houding, bijvoorbeeld over eerlijkheid, angst overwinnen en de grenzen opzoeken. 

De uitkomst: in regio’s waar meer mensen op Griffoendor of Zwadderich lijken, is meer start-upactiviteit. Dat verband blijft overeind als je rekening houdt met economische verschillen tussen regio’s. De onderzoekers zagen hetzelfde patroon terug in een studie onder ruim duizend mensen: wie sterkere Griffoendor of Zwadderichtrekken heeft, denk vaker serieus na over een eigen bedrijf en staat positiever tegenover ondernemen. ‘Het is best bijzonder te noemen dat een volledig fictief systeem toch iets zinnigs kan zeggen over echt menselijk gedrag,’ aldus Obschonka.

Regels in twijfel trekken

Een centraal inzicht uit het onderzoek is het zowel Griffoendors en Zwadderichen een basis delen in het uitdagen van regels en normen. Hun motieven verschillen, maar beide huizen worden sterk geassocieerd met grenzen verleggen, normen ter discussie stellen en ingaan tegen de status quo: eigenschappen die sterk samenhangen met ondernemend gedrag. Dit omdat ondernemers vaak moeten omgaan met onzekerheid, bestande structuren bevragen en nieuwe ideeën introduceren.

Griffoendor staat voor een sociale vorm van het uitdagen van regels, gedreven door morele overtuiging of een gevoel voor rechtvaardigheid. Zwadderich staat daarnaast voor een meer strategische vorm, gedreven door ambitie, competitie en doelgerichte, instrumentele motieven. ‘Deze overlappende maar verschillende vormen van gedrag vormden het kader om verschillende ondernemerschapspaden te analyseren,’ stelt Obschonka.

De Harry Potter-verhalen laten zien dat iets nieuws nastreven vaak betekent dat je regels naar je hand moet zetten, of door een moedige actie, ofwel door planning. ‘Veel nieuwe ondernemingen ontstaan wanneer mensen conventies ter discussie stellen, buiten de gebaande paden denken en verder gaan dan wat als normaal wordt gezien,’ merkt Obschonka op. ‘Ondernemers leunen vaak op morele moed of strategische ambitie: neigingen die voortkomen uit blijvende persoonlijkheidspatronen die bepalen hoe zij kansen en innovatie najagen.’