Onze biologische klok raakt verstoord door de 24-uursmaatschappij waarin we nu leven. De onderzoekers van het BioClock consortium willen ervoor zorgen dat de biologische klok gezond blijft. Hun plannen bestrijken de hele samenleving: van de gezondheid van mensen tot en met de levende natuur en het behoud van biodiversiteit. Onderwerpen zoals ploegendiensten, optimale tijden voor immuuntherapie bij kanker en griepvaccinaties, lichttherapie voor depressie, en de gevolgen van lichtvervuiling op insecten en andere lichtgevoelige nachtdieren komen allemaal aan bod.

Concrete toepassingen

BioClock kent internationaal zijn weerga niet qua breedte en toepasbaarheid van het onderzoek naar de biologische klok. Veel van de universitaire consortiumleden hebben bijgedragen aan jarenlang fundamenteel onderzoek naar dit onderwerp. Met de nu toegekende subsidie borduren ze daarop voort en gaan ze werken aan concrete toepassingen voor de samenleving.

Met de biologische klok in het middelpunt gaan de partners uit het consortium gezamelijk strategieën ontwikkelen om bij te dragen aan een duurzame toekomst voor onze planeet en haar inwoners. Penvoerder is Joke Meijer, hoogleraar neurofysiologie aan het LUMC. Naast 8 universitaire partners bestaat het onderzoeksconsortium verder uit tientallen leden uit de publieke en semipublieke sectoren en het bedrijfsleven: van het RIVM tot gemeentes en van milieuorganisaties tot arbodiensten.

Amsterdamse rol

Vanuit de Universiteit van Amsterdam zijn hoogleraar Astrid Groot en haar collega Gerard Oostermeijer betrokken bij het project. Groot leidt een tweetal deelprojecten die vooral te maken hebben met de invloed van lichtvervuiling op de natuur. Wat is bijvoorbeeld de invloed van het vele kunstlicht dat wij als mensen produceren op de activiteit van allerhande insecten? En op de dieren die van deze insecten en hun larven leven, zoals vogels en vleermuizen? Switchen de dieren als het ware ook naar een 24-uurs economie, en hoe beïnvloedt dit hun overlevingskansen of voortplantingssucces?

Hiernaast zal vanuit Amsterdam het aan de UvA gelieerde Amsterdam UMC onderzoek gaan doen naar de invloeden van ons hedendaagse biologische ritme op de menselijke gezondheid. Als deelnemer aan dit project gaat Andries Kalsbeek (NIN/Amsterdam UMC) samen met Dirk Jan Stenvers (Amsterdam UMC) en Joram Mul (SILS-UvA) in diermodellen onderzoeken hoe fysieke activiteit de centrale klok in het brein beïnvloedt en hoe met een juiste timing van fysieke activiteit en voeding de nadelige metabole effecten van het werken in ploegendienst kunnen worden verminderd.

Partners

In zijn totaal bestaat het BioClock Consortium uit de volgende partners: Leiden University Medical Center (LUMC), Amsterdam UMC, Hogeschool van Amsterdam (HvA), Erasmus MC, Hogeschool Van Hall Larenstein HvHL, Universiteit Leiden, Universiteit van Amsterdam, Institute of Biology Leiden (IBL), Leiden Academic Centre for Drug Research (LACDR), Nederlands Herseninstituut NIN, NIOO-KNAW, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM, Rijksuniversiteit Groningen, Technische Universiteit Eindhoven TU/e, TNO, Universitair Medisch Centrum Utrecht UMCU, ARTIS, Centre for Human Drug Research (CHDR), Chrono Eyewear bv, Chrono@Work, Edelris, Gemeente Amsterdam, Gemeente Apeldoorn, Gemeente Den Haag, Gemeente Leiden, Gemeente Rotterdam, Gemeente Texel, Gemeente Utrecht, Geestelijke gezondheidszorg voor mensen in Eindhoven en omgeving (GGzE), Good Light Group, Hersenstichting, Janssen Pharmaceutica, Jeroen Bosch Ziekenhuis, KWF Kanker Bestrijding, Leyden Academy on Vitality & Ageing, Methylomics BV, MediluX BV, NEMO Science Museum, OcellO, Peira, Technolab, Witte Raaf, Algemeen Verbond Van Volkstuinders Verenigingen in Nederland (AVVN), Caring Universities Consortium, Gemeente Putten, Glastuinbouw Nederland, Globe at Night, Holland Rijnland, International Dark Sky Association (IDA), Leids Universitair Behandel- en Expertise Centrum (LUBEC), Naturalis, Natuur & Milieufederaties, Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (NIVEL), Openbare Verlichting Nederland (OVLNL), Platform Betere Tijden, Rijkswaterstaat, Smart City program, Gemeente Rotterdam, Vereniging van Ouders van Couveusekinderen, Vreeken’s Zaden, Water Authority Hunze en Aa’s.