23 maart 2022
In totaal worden in deze ronde de aanvragen van 28 consortia gehonoreerd. De UvA is als consortiumpartner bij ook bij negen andere projecten betrokken. De toekenningen zijn gedaan binnen de bandbreedtes van 0,5-2 miljoen euro, 2-5 miljoen euro en 5-10 miljoen euro. In totaal is ruim 149 miljoen euro beschikbaar. Daarvan is 131 miljoen euro afkomstig uit de Nationale Wetenschapsagenda, 18 miljoen wordt medegefinancierd door de (internationale) consortiapartners.
Alle onderzoeksprojecten richten zich op vragen vanuit de samenleving, die de inhoudelijke agenda van de NWA vormen. De consortia gaan in teamverband aan de slag met interdisciplinair onderzoek waarmee wetenschappelijke en maatschappelijke doorbraken binnen bereik komen. In de projecten werken de gehele kennisketen en maatschappelijke organisaties, zowel publieke als private partijen, nauw samen.
Sinds 2020 hebben meer wensouders in Nederland toegang tot behandelingen met een draagmoeder en eiceldonor. De vraag naar hoogtechnologisch draagmoederschap (HTDM) met eiceldonatie zal daardoor toenemen, ook onder man-man stellen en transgenders. Het is belangrijk dat goede counseling beschikbaar komt die recht doet aan de belangen van alle betrokkenen en ten dienste staat van een goede ontwikkeling van de verwekte kinderen. In dit project verzamelen de onderzoekers longitudinaal gegevens over de impact van HTDM op alle betrokkenen om wetenschappelijk onderbouwde en ethisch verantwoorde counselingsrichtlijnen en trainingen te ontwikkelen.
Dr. Henny Bos, hoogleraar Sexual and Gender Diversity in Families and Youth aan de UvA, is penvoerder van het consortium.
Toegewezen bedrag: 1,1 miljoen euro
De recente moorden op een advocaat en onderzoeksjournalist in Nederland tonen aan hoe de rechtsstaat wordt ondermijnd door georganiseerde misdaad. De georganiseerde misdaad heeft, net als reguliere bedrijven, mensen, geld en een infrastructuur nodig. De onderzoekers van COMCRIM focussen daarom op mensen (mensenhandel), geld (witwassen) en die infrastructuur (corruptie). Het interdisciplinaire publiek-private samenwerkingsverband omvat twaalf wetenschappers, drie banken, drie inlichtingen- en strafrechtketenactoren, drie ministeries, drie NGO’s, één kunstmatige intelligentie normstellende organisatie, één Nationaal Rapporteur en drie netwerkorganisaties. Samen, onder het verenigend wetenschappelijk kader van complexiteitswetenschappen, realiseert COMCRIM een preventief en repressief model om Nederland weerbaarder te maken tegen zulke ondermijning.
Mr. dr. Jill Coster van Voorhout, universitair hoofddocent (inter)nationaal strafrecht aan de UvA, is penvoerder van het consortium.
Toegewezen bedrag: 3,3 miljoen euro
Steeds vaker heeft onze interactie met apparaten en diensten de vorm van een conversatie. Hierbij voeren mensen een gesprek met een systeem om hun vragen en behoeften te uiten. Het systeem antwoordt op een natuurlijke manier, stelt eventueel vragen ter verduidelijking, en voorziet daarmee in de behoefte van de gebruiker. Hoe zorgen we ervoor dat deze chat-technologie ook toegankelijk en bruikbaar is voor kleine talen en toepassingsdomeinen, met relatief weinig trainingsmateriaal en rekenkracht? In dit project richten de consortiumpartners zich op de ontwikkeling van efficiënte chat-algoritmen en oplossingen voor het optimaal gebruik van geschreven conversationele data, op een veilige en transparante manier.
Prof. dr. Maarten de Rijke, universiteitshoogleraar AI and Information Retrieval aan de UvA, is penvoerder van het consortium.
Toegewezen bedrag: 4,6 miljoen euro
Er zijn ruim tien erfelijke hersenziektes die alle veroorzaakt worden door eenzelfde type DNA-fout, waaronder de ziekte van Huntington. Recent zijn de eerste hoopgevende trials gestart, maar er zijn nog veel openstaande en urgente vragen. Wat is het beste moment om met therapie te starten? Is het begin van de ziekte te voorspellen, en willen gendragers dat wel weten? Is een alternatieve behandeling ook mogelijk zonder ruggenprik of hersenoperatie? En wat betekent dit voor hele jonge patiënten? In dit project gaat een consortium bestaande uit onderzoekers, artsen, ethici, biotech-bedrijven en patiëntenverenigingen deze vragen beantwoorden, met als doel een persoonsgerichte aanpak en behandeling mogelijk te maken.
Prof. dr. Eric Reits, hoogleraar Cellular Imaging aan de UvA-Amsterdam UMC (locatie AMC), is penvoerder van het consortium.
Toegewezen bedrag: 4,7 miljoen euro
Overgewicht, tandbederf en een lage sociaaleconomische positie gaan vaak samen. Dit heeft negatieve consequenties voor de gezondheid en het welbevinden. In dit project willen de onderzoekers samen met alle betrokkenen: 1) diepgaande kennis verkrijgen over de interactie tussen leefstijl, omgeving en micro-organismen tijdens de zwangerschap en de eerste duizend dagen, 2) leren hoe de zorg beter aan kan sluiten bij de behoefte en complexe dagelijkse realiteit van kinderen en gezinnen, en 3) op basis van deze kennis effectieve interventies co-creëren ter preventie van overgewicht en tandbederf.
Prof. dr. Egija Zaura, hoofd van de sectie Preventieve Tandheelkunde van ACTA (VU/UvA) en hoogleraar Orale microbiële ecologie aan de VU, is penvoerder van het consortium. Ook onderzoekers van het Swammerdam Institute for Life Sciences (SILS) van de UvA leveren bijdragen aan het project.
Toegewezen bedrag: 9,0 miljoen euro
De UvA is ook als consortiumpartner betrokken bij verschillende andere projecten die in deze ronde NWA-ORC-financiering ontvangen: