'Ik ben ontzettend blij dat de agenda er is, want er liggen veel kansen voor de ontwikkeling van quantumtechnologie en -software’, vertelt Kareljan Schoutens, UvA-hoogleraar Theoretische Fysica en co-directeur QuSoft. ‘Om die kansen te gaan benutten dragen UvA, VU en CWI bij vanuit QuSoft, het onderzoekscentrum voor quantum software, en vanuit de Quantum Applicatie en Software Hub Amsterdam (QASHA), die samen met partners uit de regio wordt ontwikkeld. Centraal staat de ontwikkeling van algoritmes en software die nieuwe toepassingen van de quantumcomputer mogelijk maken. Bovendien wordt vanuit Amsterdam bijgedragen aan de ontwikkeling van quantumveilige cryptografie en van quantumsensoren.'

De belofte van quantum

Quantumcomputers, -simulatoren, -communicatiesystemen en -sensoren kunnen helpen bij maatschappelijke uitdagingen en bieden kansen voor alle sectoren van de economie. Quantumcomputers bijvoorbeeld kunnen vele bewerkingen tegelijkertijd uitvoeren. Daardoor zijn ze in staat om lastige problemen veel sneller op te lossen dan klassieke computers ooit zullen kunnen. Zo geeft een quantumcomputer die het precieze gedrag van moleculen kan simuleren, ons de mogelijkheid nieuwe medicijnen, betere batterijen, krachtiger kunstmest of gezondere voeding te ontwikkelen. We staan daarmee aan het begin van een technologierevolutie die waarschijnlijk een grote bijdrage kan leveren aan het oplossen van vraagstukken rond onder andere energie, voedsel en zorg.

Quantum Delta NL

De Nationale Agenda Quantum Technologie heeft tot doel Nederland te positioneren onder de naam Quantum Delta NL (QΔNL). De uitgangspositie van Nederland is uitstekend: Nederlandse universiteiten en kennisinstellingen zijn koplopers op het gebied van qubits, quantuminternet, quantumalgoritmes en post-quantum cryptografie en zijn een magneet voor wereldwijde bedrijfsinvesteringen en talent. Nederland is zijn bovendien sterk in systems engineering en in het combineren van technologieën tot werkende systemen, cruciaal voor innovatie.

Actielijnen

De wereld om ons heen staat echter niet stil: er wordt veel geïnvesteerd in quantumtechnologie en de ‘battle for brains’ is in volle gang. Daarom moet Nederland een volgende stap zet. Niet alleen financieel, maar ook door strategische prioriteiten te kiezen en die op te pakken. Door een juiste balans van nationale versterking en internationale samenwerking kunnen we Nederland optimaal positioneren en nieuwe waarde creëren voor de BV Nederland. De agenda onderscheidt daartoe vier actielijnen:

• Realiseren van doorbraken in onderzoek en innovatie
• Ecosysteemontwikkeling, marktcreatie en infrastructuur
• Human capital: educatie, kennis en vaardigheden
• Starten van een maatschappelijke dialoog rondom quantumtechnologie

Overkoepelend zijn er drie ambitieuze katalysator-programma’s om de ontwikkelingen te versnellen en quantumtechnologie aan de hand van demonstrators tastbaar te maken en eindgebruikers en onderzoekers ruimte te bieden om ervaring op te doen met het gebruik ervan:

• Quantum Computing and Simulation
• Nationaal Quantum Netwerk
• Quantum Sensing Applicaties

Totstandkoming

In het voorjaar van 2019 hebben Nederlandse kennisinstellingen en bedrijven op aangeven van de staatssecretaris en de topsectoren HTSM en ICT in kaart gebracht wat er moet gebeuren om hun ambitie ten aanzien van quantumtechnologie waar te maken. Vervolgens hebben TNO, QuTech, QuSoft, EZK, NWO, QT/e en het Lorentz Instituut samen met AMS-IX, StartupDelta en Microsoft  - en in nauw overleg met een groot aantal partijen uit het veld - de agenda opgesteld.