Percepties over nieuwe technologieën

Of het nou gaat om elektromagnetische velden, COVID-19 of vaccinaties, burgers kunnen uiteenlopende percepties hebben over nieuwe technologieën. En ook experts kunnen verschillende opvattingen hebben over kennis en de implicaties daarvan. Hoe ga je als overheid om met diverse waarheidsclaims over nadelige effecten van nieuwe technologieën?

Het doel van dit project, gecoördineerd door UvA socioloog Christian Broër, is dit te verhelderen, specifiek rond waarheidclaims over elektromagnetische velden. Aan de hand van deze casus wordt inzicht verkregen in de psychologische, sociale en politieke processen die een rol spelen bij hoe mensen in verschillende omstandigheden omgaan met onzekere nadelige effecten van nieuwe technologieën, en in hoe zij technisch-wetenschappelijke informatie verwerken en verschillende soorten gedrag vertonen.

Veiligheid op het werk

Om risico’s voor gezondheid of veiligheid te verkleinen kunnen overheden en bedrijven besluiten om maatregelen te nemen of om interventies in te zetten. Vaak zijn deze gericht op het veranderen van gedrag. Een duidelijk voorbeeld zijn de gedragsmaatregelen die worden geadviseerd in het kader van de COVID-19-pandemie. Om veiligheid binnen bedrijven te garanderen, is het belangrijk dat mensen zich aan de gedragsmaatregelen houden. Een maatregel ontwerpen die ook nog eens nageleefd wordt brengt echter verschillende uitdagingen met zich mee. Vaak is er verschil tussen wetenschappelijke risicobeoordeling en publieke risicoperceptie.

Het doel van dit onderzoek, waar klinisch psycholoog Sanne de Wit aan meewerkt, is het ontwikkelen van effectievere gezondheids- en veiligheidsmaatregelen op de werkvloer, door de relevante percepties van werknemers in kaart te brengen, en ook de (on)bedoelde gevolgen voor werknemers van die maatregelen. Dit project richt zich specifiek op risico’s en maatregelen in de werkomgeving.

Strategisch programma RIVM

Deze onderzoeken maken deel uit van het speerpunt Perceptie en Gedrag uit het Strategisch Programma van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Dit is het RIVM-programma voor eigen onderzoek, innovatie en kennisontwikkeling. Binnen het speerpunt Perceptie en Gedrag zijn er naast de genoemde projecten rond 5G en Arbeidsveiligheid ook projecten over Schaarse Zorg en Schaarse Nutsvoorzieningen. In al deze speerpunten wordt samengewerkt tussen onderzoekers van het RIVM en van verschillende universiteiten.

Het speerpunt Perceptie en Gedrag wordt door Frenk van Harreveld gecoördineerd, hoogleraar sociale psychologie aan de Universiteit van Amsterdam en ook verbonden aan RIVM.