Als onderzoeker gespecialiseerd in de liefde, wat vind jij van Valentijnsdag?

‘Persoonlijk vier ik Valentijnsdag niet. Als antropoloog zie ik het eerder als een symbool van het kapitalisme en de commercialisering van liefde. Het lijkt erop dat je de ervaring van liefde kunt kopen of verkopen, waardoor ik het moeilijk vind om het serieus te nemen. Ik ben wel geïntrigeerd door de betekenis van deze rituelen voor mensen. Buiten het commerciële aspect kan het geven of ontvangen van iets als een rode roos nog steeds betekenis en belang hebben. Onderzoeken waarom het belangrijk is voor mensen is zeer interessant!’

Denk je dat Valentijnsdag, gezien de associatie met kapitalisme, meer gevierd wordt door rijke mensen?

‘Ik denk wel dat er een verband is tussen hoeveel geld we hebben en hoe we onze liefde tonen. De laatste tijd zijn liefde en relaties manieren geworden om onszelf uit te drukken en keuzes te maken, vooral bij mensen uit de middenklasse. Liefde tonen staat in verbinding met hoe we willen dat anderen ons zien. Dit nauwe verband tussen liefde en wie we zijn is belangrijk om op te merken. Desondanks wordt Valentijnsdag door veel mensen gevierd en hoef je niet veel uit te geven om mee te doen.’

Vallen er nog andere dingen op bij deze feestdag?

‘Ik heb niet specifiek onderzoek gedaan naar Valentijnsdag, maar ik heb gemerkt dat het zich vaak richt op heteroseksuele koppels, vooral in beelden op (sociale) media. Dit suggereert dat heteronormativiteit onze samenleving nog steeds sterk beïnvloedt. Daarnaast zie ik wel dat veel mensen, waaronder studenten in mijn cursus Love Politics, liefdesrelaties kritisch onder de loep nemen.’

Over welke kritische vragen gaat het dan vooral?

‘Vandaag de dag lijkt er in de media bijvoorbeeld meer aandacht te zijn voor het onderzoeken van niet-monogame relatiedynamieken. Dat leidt tot discussies over intimiteit, keuzes en de gevolgen van verschillende relatiestructuren. Ik weet niet zeker of deze interesse vooral komt omdat het exotisch lijkt of dat mensen het echt willen onderzoeken. Ik denk dat we over het algemeen meer nadenken over de keuzes die we maken op het gebied van relaties en intimiteit.’

We vinden relaties en intimiteit belangrijk, maar stellen de vorm in vraag?

‘Op basis van mijn onderzoek stel ik vast dat mensen een diep verlangen hebben naar romantische relaties die worden gekenmerkt door een verbintenis, ook al is die niet per se voor de lange termijn. Deze verbintenis geeft ons een gevoel van veiligheid en stabiliteit, vooral in een moderne wereld die gekenmerkt wordt door onzekerheid over banen, huisvesting, onderwijs en andere cruciale aspecten van het leven. Sommige sociologen suggereren dat naarmate externe onzekerheden toenemen, het belang van intieme relaties als bron van troost toeneemt.

Ironisch genoeg kan de stabiliteit van intieme relaties bedreigd worden door de waarde die gehecht wordt aan individuele vrijheid en keuze. Hoewel we prioriteit geven aan deze relaties, kan het bereiken en behouden ervan een uitdaging zijn.

Denken verschillende generaties anders over relaties?

‘Verschillende generaties groeien op in verschillende sociale en culturele omgevingen, die vorm geven aan wat zij belangrijk vinden. Dat geldt ook voor liefde en intimiteit. Eén verschil is de sterke link tussen zelfexpressie en romantiek. Vandaag de dag is romantische liefde een cruciale manier geworden voor individuen om zichzelf te ontdekken.

Een ander aspect is dat we recentelijk een nieuwe taal hebben ontwikkeld: het gebruik van labels om verschillende aspecten van seksualiteit en liefde te beschrijven is nu gebruikelijker. Ik las onlangs een roman van Zadie Smith die zich afspeelde in de 19e eeuw, die liet zien hoe homoseksuele mensen hun dagelijks leven leefden. Ze gedroegen zich hetzelfde, maar maakten zich minder zorgen over etiketten zoals wij dat tegenwoordig doen. Hoewel er dus verschillen zijn tussen generaties, zijn er ook overeenkomsten.’

Als die fluïditeit geen nieuw concept is, waarom is er dan een hedendaagse behoefte om het in taal te verwoorden?

‘Labels helpen mensen om hun positie in relaties te bepalen en grenzen te stellen aan het soort intimiteit dat ze verkiezen. Interessant is dat zelfs fluïde relaties nu gelabeld kunnen worden. Zo is er bijvoorbeeld de 'relatie-anarchie', die traditionele kaders voor liefde en relaties verwerpt. Maar zelfs binnen deze afwijzing is er nog steeds een label van het anders zijn, zoals een anarchist.’

Wat kunnen we hier als samenleving uit leren?

‘Om de samenleving inclusiever te maken voor diverse romantische relaties, moeten we ons realiseren dat het traditionele idee van een monogame relatie niet de enige manier is waarop mensen van nature samenleven. Het is slechts één van de vele opties. Hoewel monogamie vaak wordt gezien als de standaard, bestaat het concept van meerdere partners al heel lang.

We moeten ook erkennen dat zelfs in monogame relaties mensen niet immuun zijn voor de angst om iets te missen of voor de druk om altijd gelukkig te zijn. Deze gevoelens kunnen relaties onder druk zetten. Het erkennen van de complexiteit van relaties is de sleutel tot inclusie.’