Voor de beste ervaring schakelt u JavaScript in en gebruikt u een moderne browser!
Je gebruikt een niet-ondersteunde browser. Deze site kan er anders uitzien dan je verwacht.
De definitie van witwassen is volgens de Van Dale: ‘schoonwassen’ of ‘iets illegaals legaliseren’. Door het rumoer rondom de mondkapjesdeal van Sywert van Lienden en zijn zakenpartners en de recente arrestatie van de algemeen directeur van de Jumbo is het begrip veel in het nieuws. De wetenschappers van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de UvA laten in de media hun licht over deze zaken schijnen.

Sywerts miljoenen

‘Zijn Sywerts miljoenen al teruggestort?’, vragen de bijna 16.000 volgers van het gelijknamige twitteraccount zich af. Vooralsnog is het antwoord ‘nee’, maar daar kan verandering in komen, zegt hoogleraar Strafprocesrecht Sven Brinkhoff tegen RTL Nieuws. ‘In theorie kan alles wat ze eraan verdiend hebben, hen ontnomen worden’, legt hij uit. Zelfs als Van Lienden het geld niet meer terug kan betalen is dat volgens hem ‘pech voor Sywert’. ‘De schuld blijft staan. Stel dat hij er een huis en een auto voor gekocht heeft, dan zal justitie op de inning gaan zitten en deze zaken verkopen. Een schuld blijft lang aan je kleven.’

‘Gillend rijk’ worden sterk bewijsmateriaal

Het OM doet nog onderzoek naar de feiten in de strafzaak en wordt volgens Brinkhoff goed geholpen door zeer belastend bewijsmateriaal in de vorm van bandopnames. ‘Als de onthulling klopt dat Sywert opschept over “gillend rijk worden”, dan is dat voor het OM heel sterk bewijsmateriaal voor een aanklacht van oplichting.’

Gevangenisstraf mogelijk

Uiteindelijk zijn er volgens Brinkhoff verschillende scenario’s mogelijk. Eén daarvan is een aparte procedure na de strafzaak: een zogeheten ontnemingsprocedure. ‘Die is bedoeld om geld af te pakken van mensen die dat door criminele activiteiten verkregen hebben. Je ziet dat ook vaak bij drugsdelicten. Deze optie wordt vaak door de overheid bewandeld als een extra strafmaatregel. De rechter kan vervolgens vele straffen uitspreken. Alles terugbetalen. Een deel terugbetalen. Een taakstraf. Een gevangenisstraf. Het is allemaal mogelijk.’

Tegenstrijdige belangen

Eerder deze maand werd Jumbo-topman Frits van Eerd in zijn woning gearresteerd als verdachte in een grootschalig witwasonderzoek. Bij het radioprogramma BNN Boardroompanel bespreekt hoogleraar Ondernemingsrecht Harm-Jan de Kluiver de relatie tussen Van Eerd en de supermarktketen in deze zaak. De Kluiver denkt dat de schade voor de Jumbo wel meevalt: ‘Ze hebben al gezegd dat het geen betrekking heeft op het bedrijf maar op zijn privé.’

Aan de andere kant zijn ook bij het hoofdkantoor van de Jumbo spullen in beslag genomen en wordt Van Eerd bijgestaan door de huisadvocaat van het bedrijf. Leidt dat in de toekomst niet toch tot een belangenconflict? De Kluiver ziet geen grote problemen. ‘Tegenwoordig roept iedereen bij de schijn van tegenstrijdige belangen al snel “dat is heel erg!” Maar je moet wel even kijken waar het precies over gaat en wat er dan erg aan is. Hier gaat het om een advocaat die Van Eerd bijstaat van een kantoor dat ook de Jumbo bijstaat. That’s it. Dat is geen schande’, besluit hij. Van Eerd heeft zijn functie als algemeen directeur inmiddels tijdelijk neergelegd.