Klimaatverandering heeft gevolgen voor biodiversiteit in tropische berggebieden
14 juni 2019
De toekomstige klimaatverandering zal onvermijdelijk veranderingen in de geografische verspreiding van veel planten- en diersoorten tot gevolg hebben. In de bergen zal de opwarming van de aarde er hoogstwaarschijnlijk toe leiden dat de distributie van planten en dieren in opwaartse richting gaat verschuiven.
Het is echter mogelijk dat die verschuiving in de distributie van interagerende en onderling afhankelijke taxa van verschillende trofische niveaus (zoals vlezige, vruchtdragende planten en de dieren die de zaadjes daarvan verspreiden) niet in hetzelfde tempo zal plaatsvinden.
Daarom onderzocht het onderzoeksteam hoe ecologische gemeenschappen in tropische berggebieden als het ware worden herschikt als gevolg van de klimaatverandering, en hoe dit van invloed is op de aanwezigheid en distributie van functionele kenmerken die relevant zijn voor de interactie tussen soorten.
Manú Nationaal Park
Om te onderzoeken hoe klimaatverandering ingrijpt in de verspreiding van vogels en planten over een berg in de tropen, bestudeerde het onderzoeksteam gemeenschappen van vlezige, vruchtdragende planten en vruchtetende vogels op zeven hoogten in het Manú Nationaal Park in Zuidoost-Peru. Onderzoeker W. Daniel Kissling, coleider van de studie, licht toe: ‘Om de functionele diversiteit te kwantificeren hebben we de morfologische kenmerken van 392 plantensoorten en 217 vruchtetende vogelsoorten gemeten, in het veld of aan museumspecimens. We richtten ons daarbij op kenmerken die relevant zijn voor interacties tussen planten en frugivoren, in het bijzonder die welke van invloed zijn op de verwijdering van vruchten en de verspreiding van zaadjes door vogels: de vruchtbreedte, vruchtlengte, gewasmassa en planthoogte, en de snavelbreedte, snavellengte, het lichaamsgewicht en de vleugelvorm van de vogels.’
Om de opwaartse verschuivingen in de distributie van alle planten en dieren te modelleren, hebben de onderzoekers de gegevens van de functionele kenmerken gecombineerd met de verwachte temperatuurstijgingen uit klimaatprojecties. Voor de toekomstige gemeenschappen berekenden ze vervolgens de functionele diversiteit en identiteit en beoordeelden ze in hoeverre er in de toekomst functionele verstoringen tussen planten- en vogelgemeenschappen kunnen gaan optreden.
Functionele diversiteit
‘Uit onze resultaten blijkt dat de toekomstige overeenstemming tussen zowel de functionele diversiteit als de functionele identiteit van planten en vogels het zwakst is als de verspreiding van soorten afneemt als gevolg van de klimaatverandering. Het is zeer waarschijnlijk dat de afname van de functionele diversiteit en functionele identiteit in de tropen zal gaan optreden op lage hoogten, omdat we verwachten dat het aantal laaglandsoorten dat van lage hoogten emigreert of uitsterft, groter zal zijn dan het aantal soorten dat standhoudt en zich aan de warmte aanpast’, aldus Kissling.
De studie biedt een nieuw kader voor de integratie van functionele diversiteit – in het bijzonder die van interagerende soortengroepen – en toekomstige projectiemodellen van klimaat- en biodiversiteitsverandering in berggebieden, waarbij wordt gekeken naar de manier waarop klimaatverandering van invloed zal zijn op de functionele samenstelling van ecologische gemeenschappen.
Kissling: ‘Het was interessant om te zien dat onze projecties lijken te wijzen op een onverwachte toename van de functionele diversiteit van zowel planten als dieren op middelgrote en grote hoogten, hoewel de veronderstelling hierbij is dat de verplaatsing van soorten zich in hetzelfde tempo kan voltrekken als de klimaatverandering en dat bosgebieden beschermd blijven.’
Publicatie details
Larissa Nowak, W. Daniel Kissling, Irene M.A. Bender, D. Matthias Dehling, Till Töpfer, Katrin Böhning-Gaese, Matthias Schleuning (2019). Projecting consequences of global warming for the functional diversity of fleshy‐fruited plants and frugivorous birds along a tropical elevational gradient. Diversity and Distributions. DOI: 10.1111/ddi.12946